10 geestverruimende feiten over het geheugen
Zoals onderzoeker Donna Bridge ooit zei: “Als iemand me vertelt dat ze zeker weten hoe iets is gebeurd, lach ik gewoon.” Onze herinneringen zijn voortdurend in beweging, of ze nu per ongeluk zijn veranderd of met opzet zijn gemanipuleerd. Je realiseert je het misschien niet, maar tegen de tijd dat je klaar bent met het lezen van deze lijst, zal je geheugen veranderd zijn.
10. De manier waarop je liegt heeft invloed op je geheugen
Uw vermogen om uw leugens te onthouden kan afhangen van hoe u liegt. Onderzoekers van de Louisiana State University bestudeerden twee soorten leugens – valse beschrijvingen en valse ontkenningen – om te zien hoe we ze in het geheugen opnemen en ze later terughalen. Valse beschrijvingen zijn gedetailleerde leugens die we verzinnen om een gebeurtenis te melden die niet heeft plaatsgevonden. Valse ontkenningen zijn meestal korte leugens waarin we verklaren dat iets niet waar is.
Het blijkt dat valse beschrijvingen veel gemakkelijker te onthouden zijn. Ze zijn toegankelijker en gaan langer mee omdat ze meer moeite kosten om te bouwen. Als de luisteraar je leugen niet lijkt te geloven, moet je nog harder werken om die leugen geloofwaardig te maken. De meeste deelnemers aan de studie konden zich hun valse beschrijvingen na 48 uur nog herinneren. Aan de andere kant zijn valse ontkenningen snel en relatief moeiteloos. Je hoeft geen details te verzinnen, dus je hersenen werken niet zo hard.
De meeste deelnemers aan de studie konden zich hun valse ontkenningen na 48 uur niet meer herinneren. De onderzoekers denken dat hun bevindingen belangrijk zijn voor strafrechtelijke verhoren, maar ze wijzen erop dat onschuldige verdachten ook moeite hebben om waarheidsgetrouwe ontkenningen te onthouden.
9. Je geheugen opschonen kan je helpen om sportweddenschappen te winnen
Je wint misschien niet elke keer, maar volgens onderzoekers van University College London en de University of Montreal kun je waarschijnlijk net zo goed worden getraind om de winnaar van een sportevenement te voorspellen als een statistisch computerprogramma.
Zie je, onze hersenen nemen meestal beslissingen op basis van een beperkt aantal herinneringen. Maar die herinneringen kunnen misleidend zijn als de opgehaalde gebeurtenissen niet de meest waarschijnlijke resultaten opleverden. Met andere woorden, we gebruiken willekeurig gekozen onjuiste gegevens om een voorspelling te doen.
In het onderzoek werd aan twee groepen gevraagd om de winnaars van enkele honkbalwedstrijden te voorspellen. De “echte” groep kreeg de feitelijke resultaten van de spellen te horen. Maar de ‘ideale’ groep kreeg altijd te horen dat het team met de hoogste rang won, zelfs als het niet waar was. Dit ‘schoonde’ de herinneringen van de ideale groep op door ze goed statistisch bewijs te geven voor besluitvorming. Toen de twee groepen de uitkomst van toekomstige games voorspelden, was de ideale groep veel beter in het kiezen van de winnaar. Natuurlijk zag de ideale groep in een laboratoriumomgeving nooit de werkelijke resultaten.
Maar dat was gewoon een manier om ervoor te zorgen dat deze methode iemand zou trainen om een betere voorspelling te doen. En het werkte in deze test. In de echte wereld zou je gewoon de ideale of meest waarschijnlijke uitkomstgegevens moeten bestuderen. Met oefening moet je worden getraind om een betere voorspelling te doen. De onderzoekers zijn van mening dat dit type training effectief kan worden gebruikt door weersvoorspellers, financieel analisten en artsen. Voor de gemiddelde persoon kan deze methode worden gebruikt om sportvoorspellingen te doen, net als in het onderzoek.
Je rangschikt de teams in volgorde op basis van hun aantal overwinningen. Stel vervolgens, voordat u uw voorspelling voor een toekomstige wedstrijd doet, een lijst samen met ‘winnaars’ van eerdere wedstrijden die gelijk zijn aan het hoogst geklasseerde team in elke wedstrijd. Als het helpt, kun je een dag of twee wachten voordat je de “ideale” lijst bestudeert en je voorspelling doet. Het doel is om jezelf te trainen om betere voorspellingen te doen, dus het kan enige oefening vergen om er beter in te worden, hoewel er natuurlijk geen garantie is.
8. Wreedheden rechtvaardigen verandert oorlogsherinneringen
Volgens een studie van de Princeton University kunnen de herinneringen van een heel volk worden veranderd om de wreedheden van hun zijde in een oorlog te rechtvaardigen. Dit omvat openlijk onmenselijke acties, zoals afranselingen en waterboarding. De onderzoekers geloven dat mensen gemotiveerd zijn om informatie te onthouden op een manier die hen – of hun kant – ontslaat van morele verantwoordelijkheid voor hun acties.
In dit onderzoek lazen 72 Europese Amerikanen vier verhalen over soldaten die oorlogsmisdaden begaan in Irak en Afghanistan. Elk verhaal bevatte rechtvaardigingen voor de acties van een soldaat. Twee verhalen gingen over Amerikaanse soldaten; twee gingen over Afghaanse soldaten. De deelnemers aan de studie bekeken vervolgens een video waarin twee van de vier verhalen werden naverteld, maar zonder rechtvaardiging voor de wreedheden. Bij het testen herinnerden de deelnemers zich eerder de wreedheden voor zowel Amerikaanse als Afghaanse soldaten uit de video’s. Maar vaker herinnerden ze zich de rationalisaties voor alleen de Amerikaanse soldaten.
Hoewel de video’s geen rechtvaardigingen voor gruweldaden bevatten, haalden de deelnemers die herinneringen voor hun kant selectief op uit de verhalen die ze hadden gelezen. De onderzoekers zijn van mening dat het belangrijk is om te begrijpen hoe politici en journalisten het gedrag van het publiek kunnen beïnvloeden, inclusief hoe mensen stemmen, door wreedheden in oorlogstijd te rechtvaardigen.
7. Opgeleide zwarte mannen kunnen worden herinnerd als witter
Zoals gepubliceerd in SAGE Open, gaf een experiment studenten een snelle subliminale blootstelling aan het woord ‘onwetend’ of het woord ‘opgeleid’. Toen zagen ze een foto van het gezicht van een zwarte man. Later kregen deze studenten zeven foto’s van datzelfde gezicht te zien: het origineel, plus drie foto’s met lichtere huidtinten en drie met donkere huidtinten. Van de zeven foto’s werd de studenten gevraagd om de match met de originele foto te kiezen.
Van de twee groepen waren de studenten die subliminaal waren blootgesteld aan het woord “opgeleid” veel meer geneigd om de zwarte man te herinneren als lichter van huidskleur dan hij in werkelijkheid was. Dit fenomeen staat bekend als “skin tone memory bias”. Het suggereert dat wanneer verwachte stereotypen onjuist blijken te zijn, het geheugen van een persoon dit compenseert om zijn of haar vooroordelen te beschermen. Dus een intellectueel succesvolle zwarte man kan worden herinnerd als witter van huidskleur dan hij in werkelijkheid is.
In plaats van een stereotype te doorbreken, kan deze zwarte man worden beschouwd als een uitzondering op de norm. Het is een manier waarop herinneringen informatie verdraaien om culturele overtuigingen over ras en intelligentie te beschermen, zelfs als die overtuigingen duidelijk onwaar zijn.
6. Pijnstillers kunnen aan marihuana gerelateerde geheugenproblemen voorkomen
De waarde van marihuana bij de behandeling van medische aandoeningen, van kankerpijn tot epilepsie, wordt mogelijk meer dan gecompenseerd door de bijwerkingen, die leer- en geheugenproblemen zouden omvatten. Maar onderzoekers van de Louisiana State University hebben mogelijk een aantal van deze problemen opgelost. Ze ontdekten dat het belangrijkste actieve ingrediënt in marihuana, Delta-9-THC, de niveaus van een enzym genaamd COX-2 in de hippocampus van muizen verhoogt. De hippocampus is het deel van de hersenen dat betrokken is bij geheugen en leren.
De onderzoekers ontdekten dat medicijnen of genetische technieken die de niveaus van COX-2 bij muizen verlaagden, geheugenproblemen van Delta-9-THC voorkwamen. Hun resultaten suggereren dat ibuprofen, een vrij verkrijgbaar pijnmedicijn dat COX-2 remt, de geheugen- en leerproblemen die samenhangen met het gebruik van marihuana kan voorkomen. Deze onderzoekers geloven ook dat Delta-9-THC en een COX-2-remmer kan effectief zijn bij de behandeling van de ziekte van Alzheimer. Een recenter onderzoek van het Stanford University Medical Center wees uit dat het blokkeren van endocannabinoïden, de “interne marihuana”-chemicaliën van het menselijk brein, verband houdt met de vroege stadia van de ziekte van Alzheimer. Maar de Stanford-onderzoekers waarschuwen wel dat het roken van marihuana niet zal werken om de ziekte van Alzheimer te voorkomen.
5. Door deuropeningen lopen veroorzaakt geheugenverlies
Het maakt niet uit of je naar binnen of naar buiten gaat, de simpele handeling van het passeren van een deuropening kan ervoor zorgen dat je iets vergeet, volgens een onderzoek van de Universiteit van Notre Dame. Deze eenvoudige handeling wordt een ‘gebeurtenisgrens’ genoemd en scheidt wat er in de ene kamer gebeurt van wat er in een andere gebeurt. Dat maakt het moeilijk om te onthouden wat er in een andere kamer is besloten of gedaan, omdat het apart in je geest wordt opgeslagen.
Zowel in de virtuele als in de echte wereld voerden studenten taken uit zoals het kiezen van een item op de ene tafel en het ruilen van dat item voor een ander item op een andere tafel. De taken werden op drie verschillende manieren uitgevoerd: allemaal in één kamer, door een deuropening naar een andere kamer te gaan en door een reeks deuropeningen die teruggingen naar de oorspronkelijke kamer.
In elk geval vergaten de studenten meer nadat ze door een deuropening waren gelopen , zelfs als ze in de oorspronkelijke kamer belandden. Dit suggereert dat het niet de omgeving is die het geheugen zoveel beïnvloedt als wel het passeren van een deuropening.
4. Vrouwen herinneren zich mannen met lage stemmen
Volgens onderzoekers van de Universiteit van Aberdeen moet een man die wil dat een vrouw hem herinnert en wat hij zegt met een lage stem spreken. Vrouwen hebben een sterke voorkeur voor dat soort stem en onthouden objecten beter wanneer ze aan hen worden voorgesteld door een man met een diepe stem. De vrouw zal de man dan eerder beoordelen als een potentiële partner.
Maar of iemands gezicht herinnerd zal worden, hangt af van hoe onderscheidend de gelaatstrekken zijn. Psychologen van de Universiteit van Jena ontdekten dat we onaantrekkelijke gezichten eerder onthouden dan aantrekkelijke gezichten als die aantrekkelijke gezichten geen opvallende kenmerken hebben, zoals grote ogen. Deze resultaten zijn verrassend omdat we over het algemeen meer moeite hebben om dingen te onthouden die we horen dan dingen die we zien of aanraken.
Uit een onderzoek van de Universiteit van Iowa bleek dat de hersenen geluiden anders verwerken dan zien en voelen. Die onderzoekers geloven dat het mentaal herhalen van geluiden je kan helpen ze te onthouden. Of, als je een man bent die tegen een vrouw praat, kun je haar altijd helpen door de toonhoogte van je stem te verlagen.
3. Liefde op het eerste gezicht kan een geheugentruc zijn
Elke keer dat u een herinnering ophaalt, wordt deze herschreven met actuele informatie om te passen bij de realiteit van uw huidige wereld. Daarom denken onderzoekers van de Northwestern University dat ‘liefde op het eerste gezicht’ waarschijnlijk niets meer is dan een vuile geheugentruc. Ze denken dat je je huidige liefde voor je partner projecteert naar de eerste keer dat je elkaar ontmoette. Om dit te testen, lieten de onderzoekers mensen de locatie van objecten op een computerscherm herinneren. Bij het veranderen van de achtergrond kozen de deelnemers altijd de verkeerde locatie.
Bij hun volgende poging kozen ze opnieuw dezelfde verkeerde locatie die ze hadden gekozen toen de achtergrond voor het eerst werd gewijzigd. Hun geheugen had zich aangepast aan de nieuwe informatie, ook al was het verkeerd. Veel variaties op dit experiment hebben aangetoond dat het geheugen elke keer dat je het ophaalt minder nauwkeurig wordt. In feite kan het uiteindelijk helemaal onwaar worden, en daarom zijn getuigenverklaringen in strafprocessen onbetrouwbaar.
Een andere groep onderzoeken aan de Iowa State University toonde aan dat je iemands geheugen opzettelijk kunt manipuleren door nieuwe informatie te introduceren wanneer die persoon zich een gebeurtenis herinnert. Maar je hebt maar een venster van zes uur na elke keer dat het geheugen is opgehaald. Anders kan dat geheugen waarschijnlijk pas worden gewijzigd als het de volgende keer wordt opgehaald.
2. Zelfs mensen met een uitzonderlijk geheugen kunnen valse herinneringen vormen
Heb je ooit gewenst dat je je alles kon herinneren wat je ooit hebt gedaan? Sommige mensen kunnen dat – het wordt zeer superieur autobiografisch geheugen (HSAM) genoemd, en mensen met HSAM kunnen zich specifieke details herinneren van hun dagelijkse activiteiten – en de emoties die ze toen voelden – al in hun kindertijd. Maar mensen met HSAM zijn ook kwetsbaar voor geheugenvervormingen, al beseffen ze het gewoon niet.
Volgens onderzoekers van de Universiteit van Californië lijken HSAM-individuen een bijna perfecte autobiografische herinnering te hebben als er geen verkeerde informatie is om hen te beïnvloeden. Maar verder zijn ze net zo kwetsbaar voor valse herinneringen als de rest van ons.
1. Herinneringen kunnen worden gemanipuleerd om angst uit te wissen
Met behulp van een consolidatieproces wordt een langetermijngeheugen gevormd. Wanneer je je die gebeurtenis herinnert, wordt de herinnering onstabiel totdat deze opnieuw wordt geconsolideerd – tussen het moment waarop je de herinnering ophaalt en wanneer je hem weer wegstopt, kan deze worden beïnvloed door je omgeving. Wetenschappers hopen dat proces te gebruiken om emotionele herinneringen uit de hersenen te wissen.
Aan de Universiteit van Uppsala creëerden onderzoekers angstherinneringen bij proefpersonen door ze een elektrische schok te geven terwijl ze naar een neutraal beeld keken. De ene groep consolideerde de herinnering; de andere niet. De onderzoekers stopten de tweede groep met het opnieuw consolideren van het geheugen door het proces te verstoren door herhaaldelijk naar de afbeelding te kijken. De groep die niet reconsolideerde verloor hun angst voor de foto. Onderzoekers van de Northwestern University probeerden vervolgens angstherinneringen tijdens de slaap te manipuleren.
Hun proefpersonen kregen lichte elektrische schokken toen ze twee gezichten bekeken. Terwijl ze geschokt werden, roken ze ook een andere geur, zoals citroen of munt, om het gezicht en de geurstof te combineren tot een angstherinnering. De deelnemers kregen vervolgens een van de geurstoffen te ruiken, maar niet de schok, terwijl ze sliepen. Toen ze wakker waren, kregen ze weer beide gezichten te zien. Ze reageerden met minder angst op het gezicht dat verband hield met de geur die ze tijdens hun slaap hadden geroken. De onderzoekers geloven dat deze methoden angstherinneringen kunnen kalmeren, zo niet wissen, bij mensen met fobieën, paniekaanvallen en posttraumatische stressstoornis.
Andere interessante lijsten:
Tien interessante feiten over verliefd worden uit de wetenschap.
Tien mythes over het menselijke brein.