feb 19 2022

10 gruwelijke genociden in de menselijke geschiedenis

Zelfs de definitie van genocide wordt betwist, maar in het algemeen verwijst het naar de opzettelijke vernietiging van een bepaald ras, een bepaalde etniciteit, religieuze groep of nationaliteit. Genociden hebben plaatsgevonden (en vinden nog steeds plaats) in elke uithoek van de wereld, in oude en moderne samenlevingen en om redenen die zo divers zijn als de verwerving van land en hulpbronnen, zelfs tot de krankzinnige haat van een enkele man. Sommige wetenschappers zijn zelfs zo ver gegaan om te beweren dat een genocide heeft geleid tot het uitsterven van de Neanderthaler. Hier zijn tien van de meest gruwelijke incidenten in de menselijke geschiedenis:

10. De Al-Anfal genocide

De Koerden zijn een oud Iraanse volk verspreid over verschillende landen in het Midden-Oosten. Naar schatting is iets minder dan twintig procent van de Iraakse bevolking Koerdisch, met de meeste nederzettingen in het noorden van het land. Ze stonden van oudsher op gespannen voet met de regering van Irak en de spanningen kwamen tot een hoogtepunt tijdens de oorlog tussen Iran en Irak van de jaren tachtig, toen het Baath-regime van Saddam Hoessein de al-Anfal-campagne uitvoerde. De campagne werd geleid door de neef van Hoessein, Ali Hassan al-Majid, wiens gebruik van onder andere mosterdgas, sarin en VX-zenuwgas hem de bijnaam ‘Chemical Ali’ opleverde. Er wordt geschat dat meer dan 180.000 Koerden werden gedood, met nog enkele duizenden vermisten. Chemical Ali werd gevangengenomen door het Amerikaanse leger en geëxecuteerd voor zijn oorlogsmisdaden, waaronder zijn rol in de Koerdische genocide.

9. De Moriori genocide

De Maori zijn de inheemse Polynesische bevolking van Nieuw-Zeeland. Ze wonen al zo’n achthonderd jaar in het gebied. Ongeveer vijfhonderd jaar geleden migreerde een groep Maori naar de nabijgelegen Chatham-eilanden, waar ze hun eigen samenleving begonnen die gericht was op vreedzaam leven. Ze noemden zichzelf de Moriori. De overgebleven, oorlogszuchtige Maori-stammen kwamen al snel in contact met Amerikanen en Europeanen, en hoewel de eerste ontmoetingen soms eindigden in kannibalisatie van de buitenlanders, hechtten de Maori’s veel waarde aan westerse wapens – dus de handel floreerde. Vanaf 1835 arriveerden de nu goed bewapende Maori op de Chatham-eilanden, waar ze hun weerloze neven en nichten gingen vermoorden en verslinden. Degenen die het overleefden, werden tot slaaf gemaakt en gedwongen te trouwen met de Maori. In minder dan dertig jaar vanaf het moment van contact waren er nog maar 101 Moriori over. De laatste volbloed Moriori stierf in 1933.

8. De Rwandese genocide

Net als de Maori en Moriori, zijn de Hutu’s en de Tutsi waarschijnlijk voortgekomen uit gemeenschappelijke voorouders – uitlopers van het Bantu-volk. In feite was er voor de komst van de Belgische en Duitse imperialisten helemaal geen scheiding tussen de twee. De Europeanen verdeelden de twee groepen meestal op basis van economische status, waarbij Tutsi’s rijker waren (het bezit van tien runderen was de basisvereiste). Inderdaad, als een Hutu in geldnood kwam, kon hij zijn status veranderen in die van Tutsi.

Jarenlang waren de Tutsi’s de heersende klasse in Rwanda, die hun heerschappij in sommige gevallen met groot geweld tegen het Hutu-volk afdwongen. Maar in het begin van de jaren negentig begon een opstand, waarbij Hutu’s betrokken waren bij de grootschalige slachting van Tutsi’s. Honderdduizenden werden gedood – de voorkeursmethode voor executie was de machete, omdat munitie te duur en moeilijk te verkrijgen was. Verkrachting, verminking en de opzettelijke verspreiding van ziekten werden ook gebruikt als terreurinstrumenten. Er zijn zeer uiteenlopende berichten over het uiteindelijke dodental, waarbij sommigen beweren dat er vijfhonderdduizend slachtoffers waren, en anderen dat er meer dan een miljoen waren.

7. De Ierse aardappel hongersnood

Hoewel de Britten niet direct de schuld kunnen krijgen van de plaag die de Ierse aardappelhongersnood veroorzaakte, hebben veel historici betoogd dat hun verzuim om op te treden kan worden opgevat als een daad van genocide. Eeuwenlang is er kwaad bloed geweest tussen de grotendeels protestantse Britten en de katholieke Ieren, en dit gaat tot op de dag van vandaag door met de acties van separatistische groepen zoals het Ierse Republikeinse leger.

Ierland was een vruchtbaar land en had jarenlang gewassen naar Engeland geëxporteerd. Toen de Ieren in het verleden door plagen werden bedreigd, had Engeland zijn havens gesloten voor de export, waardoor de Ieren hun voedselvoorziening konden behouden. Maar deze keer – zelfs toen honderdduizenden mensen tussen 1846-1852 begonnen te sterven aan ziekte en honger – werden er geen regels vastgesteld. Rijke Britse landeigenaren schopten boeren van hun land toen ze de huur niet konden betalen. Als gevolg hiervan stierven meer dan een miljoen Ieren en moesten er nog eens een miljoen emigreren.

6. De pygmee genocide

De pygmee stammen komen voor in Centraal-Afrika, en hoewel ze uit verschillende stammen bestaan, wordt de algemene term gebruikt om mensen te beschrijven van wie de volwassen mannen minder dan vijfennegentig centimeter lang zijn. Hoewel er verschillende theorieën zijn over de reden voor hun kleine gestalte, heeft niemand de reden hiervoor echt vastgesteld.

De pygmeeën, die grotendeels een primitief, in het bos wonend volk zijn, hebben vreselijk geleden tijdens de Congolese burgeroorlogen die in de regio werden uitgevochten. Vertegenwoordigers van de pygmeeën hebben wanhopig een beroep gedaan op de Verenigde Naties en beweerden dat rebellengroepen zoals de Beweging voor de Bevrijding van Congo op hun mensen hebben gejaagd en erop hebben gekannibaliseerd alsof het wilde dieren waren. Er zijn nog maar naar schatting 500.000 pygmeeën over, en hun aantal neemt sterk af als gevolg van slachtingen en ontbossing.

5. De inheemse Amerikaanse genocide

Het is onmogelijk om precies te bepalen hoeveel autochtonen er vóór de komst van Christoffel Columbus in Amerika aanwezig waren; maar zelfs voorzichtige schattingen schatten het aantal meestal op minimaal een miljoen. In de jaren na 1492 arriveerde een stortvloed van Europeanen, waarbij elke golf meer vastbesloten was dan de vorige om de controle over de enorme natuurlijke hulpbronnen van de Nieuwe Wereld te grijpen. Het enige dat hen in de weg stond, waren de autochtone bevolkingsgroepen, die, zo bleek, niet altijd bereid waren om te delen. In Zuid-Amerika slachtte Francisco Pizarro de Inca’s af. In Mexico vernietigde Hernán Cortés de Azteken.

Of de Europeanen opzettelijk probeerden de inheemse bevolking te infecteren, is een zeer controversieel punt – maar hoe dan ook, het resultaat was gruwelijk. Miljoenen en miljoenen inboorlingen kwamen om. Tegenwoordig is de bevolking van indianen wijd verspreid en zijn veel stammen en oude gebruiken voor altijd verloren gegaan.

4. Gestolen generaties van Aboriginals

De Aboriginals behoren tot de oudste rassen ter wereld. Recente DNA-tests geven aan dat ze van Aziatische afkomst zijn en 50.000 jaar geleden of meer in Australië zijn aangekomen. Beginnend in 1909 (en doorgaand tot in de jaren 1970), voerde de Australische regering een beleid in om Aboriginal-kinderen van hun ouders te verwijderen. De precieze motivatie achter dit programma staat nog steeds ter discussie, waarbij sommigen beweren dat ze werd genomen om hen te “beschermen”. Anderen geloven dat de kinderen werden meegenomen om rassenvermenging met blanken te voorkomen, of om het aan te moedigen – het doel in beide gevallen was om elk spoor van hun inheemse erfgoed te vernietigen. Historici debatteren of dit überhaupt een genocide was, maar in 2008 bood de Australische regering een formele verontschuldiging aan aan de ‘gestolen generatie’.

3. De Armeense genocide

Het Ottomaanse Rijk, waarvan het middelpunt tijdens zijn afnemende jaren het moderne Turkije was, was verantwoordelijk voor een groot aantal mensenrechtenschendingen – geen enkele gruwelijker dan de Armeense genocide. Vanaf 1915, terwijl de rest van de wereld werd afgeleid door de Eerste Wereldoorlog, keerden de Ottomanen zich fel tegen de Armeniërs, een christelijke minderheid. Hoewel niet zo bekend als de Holocaust, was deze genocide net zo verschrikkelijk.

Weerbare mannen werden afgeslacht en vrouwen en kinderen werden gedwongen op dodenmarsen door de Syrische woestijn te gaan. Hele dorpen werden platgebrand met hun inwoners er nog in, en bootladingen Armeniërs werden naar de Zwarte Zee gebracht en tot zinken gebracht. Er waren minstens twee dozijn concentratiekampen gevestigd, waar vergiftiging en vergassing plaatsvond. Onschuldige kinderen werden door Turkse artsen ingespoten met bloed van buiktyfuspatiënten. Nogmaals, de werkelijke dodentellingen staan ter discussie, maar er zijn schattingen gemaakt van tussen de 600.000 en 1,8 miljoen dode Armeniërs.

2. De Bosnische genocide

De val van de Sovjet-Unie had verstrekkende sociaal-politieke gevolgen, niet meer verwoestend dan in voormalig Joegoslavië. Vanaf 1990 begon het land te versplinteren in republieken, wat leidde tot intense etnische spanningen en ontheemding. De ergste misdaden vonden plaats in het nieuw gevormde Bosnië, met generaal Ratko Mladić van het leger van de Servische republiek die de executie leidde van duizenden Bosnische moslims en Serviërs in een poging het gebied “etnisch te zuiveren”. Uiteindelijk kwam er in 1995 een zekere mate van vrede in het gebied, maar pas na meer dan twintigduizend slachtoffers, waarvan de meeste het gevolg waren van executies, branden, verkrachtingen en zelfs openbare onthoofdingen.

1. De holocaust

Sinds de oudheid zijn de Joden sterk vervolgd door zowel Egyptenaren, Romeinen als christenen. Maar weinig genociden zijn zo ingrijpend of goed gedocumenteerd geweest als de nazi-holocaust, Adolf Hitlers ‘definitieve oplossing voor de Joodse kwestie’. Het is belangrijk om de sociaaleconomische toestand van Duitsland in de jaren na de Eerste Wereldoorlog te begrijpen; het land had een enorme schuld opgebouwd en gedwongen herstelbetalingen hadden hun economie volledig verwoest.

Te midden van deze chaos predikte Hitler zijn boodschap van haat, waarbij hij de Joden als zondebok gebruikte voor de val van Duitsland. De rest is in de geschiedenis geëtst; de Joden werden naar getto’s gedreven en uiteindelijk in treinwagons naar concentratiekampen gebracht, waar ze op de meest onvoorstelbare manier werden vermoord en gemarteld. In 1945, toen de kampen werden bevrijd, waren er minstens zes miljoen Joden vermoord.

Meer lezen over de genocide in Rwanda? Lees Oog in oog met de duivel.