Tien keer de hemel in verschillende wereldmythologieën

Bijna elke religie of mythologie heeft een paradijs dat eeuwige beloningen belooft als zijn volgelingen zich aan de regels houden. Er zijn nogal wat overeenkomsten tussen hen – voornamelijk eeuwige jeugd, rust en een afwezigheid van kwaad of strijd – maar er zijn ook nogal wat verschillen.

10. Tlalocan – Azteekse mythologie

Voor de Azteken was Mictlan de plaats waar bijna alle stervelingen naartoe gaan als ze sterven, ongeacht hoe ze leefden. Als echter aan bepaalde voorwaarden werd voldaan, kon de ziel toegang krijgen tot andere hiernamaals. Eén zo’n plaats, bekend als Tlalocan, was de thuisbasis van de regengod Tlaloc en was exclusief voor degenen die stierven als gevolg van regen, bliksem of verschillende huidziekten, of als ze werden geofferd aan de godheid. Er werd gezegd dat het vredig was en vol bloemen en dansen (logisch met al die regen). Degenen met fysieke misvormingen, die onder toezicht van Tlaloc stonden, kregen ook toegang tot het paradijs. De zielen van degenen die naar Tlalocan gingen, reïncarneerden vaak, heen en weer gaand tussen de verschillende rijken.

9. Gan Eden – Jodendom

Gan Eden (Hebreeuws voor “de tuin van Eden”) is het laatste spirituele vlak in het jodendom, waar de zielen van de rechtvaardigen heen gaan om de eeuwigheid met God door te brengen. Het wordt beschreven als 60 keer beter dan wat we op aarde ervaren en is de tegenhanger van Gehanna, een soort Joods vagevuur, waar zondaars heen gaan om zichzelf te zuiveren van het onrecht dat ze hebben begaan (de meesten hoeven daar maar 12 maanden te blijven, maar de echte goddelozen komen er nooit uit). Het wordt soms vergeleken met de Hof van Eden in de Bijbel, maar het is een duidelijke plaats die nog nooit door sterfelijke ogen is gezien.

8. Folkvangr – Noorse mythologie

De meeste mensen zijn waarschijnlijk bekend met Valhalla, de hemelachtige plek waar de zielen van gevallen krijgers worden meegenomen in de Noorse mythologie. Volgens de mythen zou de helft van hen echter naar een plaats gaan die Fólkvangr wordt genoemd, wat zich vertaalt als ‘veld van de gastheer’ of ‘legerveld’. Dit hiernamaals werd geregeerd door Freyja en was vermoedelijk een tegenhanger van Walhalla. Er zijn maar heel weinig letterlijke beschrijvingen van Fólkvangr bewaard gebleven, maar we weten wel dat Freyja’s hal Sessrúmnir (“ruime stoel”) zich hier bevindt, die zelf wordt beschreven als “geweldig en mooi”. Men geloofde ook dat vrouwen daar terecht konden komen, zelfs als ze niet in de strijd waren omgekomen.

7. De velden van Aaru – Egyptische mythologie

Aaru, ook wel bekend als ‘de offervelden’ of zelfs ‘de Elysische velden’, was het land waar Osiris woonde nadat hij uit de dood was herrezen. Een aantal poorten, 15 of 21, elk met zijn eigen wacht, stonden tussen de ziel van een rechtvaardig persoon en Aaru. Eenmaal aangekomen, zouden de zielen zich in een land van eeuwige vrede bevinden, met prachtige gewassen en “brood en bier van de eeuwigheid”, dat nooit oud zou worden. Andere fysieke gemakken waren er in overvloed en mannen konden een aantal vrouwen en concubines hebben (geen woord over wat vrouwen zouden krijgen, als ze zelfs maar binnen konden komen). Aaru was min of meer precies hetzelfde als de sterfelijke wereld, alleen beter.

6. Vaikuntha – Hindoeïsme

Vaikuntha is de ultieme bestemming voor zielen die moksha of ‘redding’ hebben bereikt. Het is de hoogste hemel in het hindoeïsme en er wordt gezegd dat het de plaats is waar Vishnu, de oppergod, verblijft. Bij aankomst krijgen de zielen liefde en gemeenschap met Vishnu, die eeuwig duurt. Iedereen in Vaikuntha is mooi en jong, vooral de vrouwen, die worden vergeleken met Lakshmi, de hindoegodin van het geluk. Dieren en planten zijn oneindig veel beter dan hun echte tegenhangers, en de bewoners van Vaikuntha vliegen in vliegtuigen, gemaakt van lapis lazuli, smaragd en goud. Daarnaast hebben de bossen wensbomen, speciaal ontworpen voor de bewoners. Nogmaals, mannen zouden hun echtgenotes en echtgenoten ontvangen zoals ze wilden.

5. Tir Na Nog – Ierse mythologie

Tir Na Nog, dat bij de Ieren bekend staat als ‘The Land of the Young’, was een eiland ver in de Atlantische Oceaan waarvan werd gezegd dat het een plaats was van eeuwig geluk en jeugd. Stervelingen werden normaal gesproken van het eiland verbannen, maar konden het bereiken als ze een extreme beproeving ondergingen of werden uitgenodigd door de feeën die daar woonden. Een van die stervelingen was Oisín, van wie werd gezegd dat hij de grootste dichter in de geschiedenis van Ierland was. Hij reisde daarheen met Níamh Chinn Óir, de dochter van de koning van Tir Na Nog, en ze bleven 300 jaar samen, hoewel het voor Oisín maar als een jaar voelde. Alles wat je ooit zou willen, werd op het eiland gevonden. Echter, Oisín kreeg uiteindelijk heimwee en vertrok, stervende toen hij terugkeerde naar Ierland.

4. De Andere Wereld – Keltische mythologie

In tegenstelling tot de meeste afbeeldingen van de hemel, zou de Keltische Andere Wereld (Otherworld) zich op aarde bevinden, ergens in de Atlantische Oceaan. Soms wordt het beschreven als een eiland of keten van eilanden; andere keren wordt aangenomen dat de Andere Wereld onder de oceaan bestaat. Het is een geïdealiseerd spiegelbeeld van de aarde, waar ziekte, ouderdom, hongersnood, oorlog en al het andere kwaad van de wereld wordt verbannen. Er wordt gezegd dat de verschillende goden uit de Keltische mythologie de Andere Wereld hun thuis noemen en dat de zielen van rechtschapen mensen voor eeuwig met hen omgaan. Bovendien zouden stervelingen, in tegenstelling tot veel van de andere hemelen op deze lijst, af en toe de Andere Wereld hebben bezocht.

3. Elysion – Griekse mythologie

Ook bekend als de Elysese Velden, de Elysese Vlakte of de Eilanden van de Gelukzaligen, veranderde het doel van Elysion in de loop van de tijd voor de Grieken. Aanvankelijk mochten alleen die stervelingen die speciale gunst van de goden hadden gekregen naar binnen, maar uiteindelijk werd de uitnodiging uitgebreid tot alle goede mensen. Homeros beschreef het als een plaats van perfectie, zonder werk of strijd. Hesiodos schreef dat ‘honingzoete vrucht’ drie keer per jaar groeit en de gezegenden voedt. Latere Griekse schrijvers identificeerden de eilanden van de oostelijke Egeïsche Zee of andere eilanden in de Atlantische Oceaan als mogelijke echte locaties voor Elysion. Toen reïncarnatie in de Griekse mythologie voet aan de grond kreeg, werd Elysion soms in lagen opgesplitst, waarbij een ziel vier keer toegang moest krijgen tot Elysion voordat hij permanent naar de Eilanden van de Gelukzaligen werd gebracht.

2. Luilekkerland – Middeleeuwse Europese mythologie

Luilekkerland (ook: Lolland, land van Kokanje of het land van melk en honing; Engels Cockaigne) werd niet geassocieerd met enige religie en was een mythisch land dat veel weg had van de hemel, waar iedereen kreeg wat hij of zij wilde. Er zouden rivieren van wijn door het land stromen en de huizen en straten waren gemaakt van gebak. Het gerucht ging dat het ergens in de Atlantische Oceaan zou liggen, en het werd soms gezien als een alternatief voor het ‘saaie’ paradijs van de christelijke hemel. Seksualiteit was buitengewoon uitgesproken en bijna iedereen hield zich bezig met een of andere vorm van onzedelijke activiteit (met name nonnen en monniken werden uitgekozen). Bovendien hoefde niemand te werken en waren er gebraden ganzen die ronddwaalden en smeekten om opgegeten te worden.

Afbeelding: Luilekkerland – Brueghel, 1567

1. Hemel – Christendom

Als de grootste religie ter wereld is de christelijke versie van de hemel vrij goed bekend. Kenmerken als de afwezigheid van verdriet, oorlog of zonde zijn algemeen bekend, net als de parelwitte poorten, maar er zijn nogal wat obscure elementen die de christelijke hemel scheiden van andere weergaven van de hemel. Om te beginnen is de ultieme hemel nog geen plaats; de Bijbel zegt dat er pas na Armageddon een nieuwe aarde zal worden geschapen, waar de hemel zal zijn. Tot die tijd wachten de doden een beetje in een tussenliggende hemel en voelen daar geen tijdsverloop. Het boek Openbaring zegt dat er een grote stad zal zijn, ongeëvenaard in schoonheid, met muren gemaakt van kostbare juwelen en straten gemaakt van goud. Er wordt gezegd dat God woont onder de mensen die de hemel bereiken, waar ze hem voor eeuwig aanbidden. Er is veel discussie over de vraag of degenen in de hemel zich hun leven al dan niet herinneren, en de Bijbel is een beetje dubbelzinnig over het onderwerp, maar de belofte van Jezus om zijn discipelen daar te zien, is als zodanig opgevat.