10 mysterieuze beelden die overal in de antieke wereld verschijnen

De antieke wereld blijft gehuld in mysterie, met archieven en artefacten die een beperkt licht werpen op onze voorouders. Vreemd genoeg lijken bepaalde motieven populair in veel oude samenlevingen. Niemand kan echter met zekerheid zeggen hoe ze zich verspreiden of wat ze precies betekenen. Het leuke aan deze oude motieven of afbeeldingen is dat ze gemaakt zijn door mensen. Wij zijn ook nog altijd mensen dus wij kunnen ons proberen in te beelden waarom mensen vroeger deze ontwerpen zo belangrijk of mooi vonden. Oude culturen stonden nooit op zich. Ze waren verbonden met elkaar. Mooie of belangrijke motieven werden dus gekopieerd en verspreidden zich. Nu gebeurt nog altijd hetzelfde.

10. De meester van de dieren

De Meester der Dieren beeldt een man (of vrouw) af geflankeerd door twee dieren, die hij in een toonbeeld van dominantie vasthoudt. De specifieke dieren variëren, van slangen tot stieren tot leeuwen. Een van de oudste voorbeelden, een 5000 jaar oude zegel uit Uruk, toont een figuur die twee geiten vasthoudt. Gedurende 3000 jaar was het symbool alomtegenwoordig en verscheen het op alles, van Mongoolse rotstekeningen uit de Bronstijd tot bronzen vaten van Romeins Italië tot aan de graf goederen van geofferde Afghaanse koninginnen.

De mysterieuze cultuur van de Indusvallei plakte het op zeehonden, terwijl de Scythen er zo dol op waren dat ze het op eigenlijk alles aanbrachten. Twee bijzonder bekende voorbeelden zijn te vinden op het Gebel el-Arak-mes (uit het prehistorische Egypte rond 3400 voor Christus) en de Gundestrup-ketel (uit Denemarken rond 100 voor Christus). De huidige theorie is dat het motief ontstond in het oude Mesopotamië en uiteindelijk werd geassocieerd met de held Gilgamesj. Hoe het zo’n wijdverbreide populariteit heeft gekregen, blijft onduidelijk.

Als je interesse hebt in archeologie en geschiedenis zul je inderdaad gemerkt hebben dat dit vroeger een heel populair motief was dat sowieso (ook) een uitdrukking is van de heerschappij van de mens over de dieren.

9. De drie hazen

Het symbool van de drie hazen zelf is relatief eenvoudig. Drie hazen of konijnen zijn gerangschikt in een ruwe driehoek, zodat elk twee oren lijkt te hebben, ook al zijn er maar drie oren in het ontwerp. Het ontwerp komt voor in oude boeddhistische grottempels en op textiel uit de Sui-dynastie gemaakt in de zevende en achtste eeuw. Het is uitgehouwen in middeleeuwse Engelse kerken en gegraveerd op Mongoolse munten uit het tijdperk van Genghis Khan. Het verschijnt in historische Oekraïense synagogen en de kathedralen van Frankrijk en Duitsland.

Het is niet duidelijk hoe het symbool zo populair werd of zo ver heeft gereisd, en er is geen overeenstemming over wat het zou moeten voorstellen. Het kan zijn oorsprong hebben in het oude Perzië, waar het bijzonder populair was. Maar dat is slechts een vermoeden, en het lijkt erop dat het verhaal van de Drie Hazen een mysterie blijft.

Waarschijnlijk had het motief ooit een betekenis en stonden de hazen symbool voor iets. Uiteindelijk is het vooral decoratie en versiering geworden. Mensen vonden het gewoon mooi of leuk.

8. De Stafgod

Het beeld van de Stafgod werd vóór de Spaanse verovering overal in de Andes gevonden. Het stelt een figuur met een hoektand voor die in elke hand een staf houdt. Eerder werd gedacht dat dit een specifieke god voorstelde, maar onderzoekers beweren nu dat het eigenlijk een motief is, met meerdere goden afgebeeld in de Stafgod-pose. Het oudste beeld van de Stafgod staat mogelijk op een kalebas die dateert van rond 2000 v.Chr.

De datum staat nog steeds ter discussie, waarbij sommige archeologen beweren dat de kalebas misschien wel 4.000 jaar oud is. Maar het beeld erop kan veel later zijn uitgehouwen – het is bekend dat het droge klimaat van het gebied zulke kalebassen heeft bewaard. Het oudste onbetwiste beeld van de Stafgod dateert van ongeveer 500 voor Christus. Hoe dan ook, de Stafgod bleef minstens 2000 jaar een enorm populair ontwerp, ook al weten we niet waarom of wat het precies symboliseerde.

7. De gebeeldhouwde stenen ballen

Als je ooit een Britse archeoloog wilt irriteren, vraag dan naar de gebeeldhouwde stenen ballen (the Carved Stone Balls). Ze zijn gevonden op archeologische vindplaatsen in Groot-Brittannië en Ierland (hoewel de meeste zich in Schotland bevinden), en niemand heeft enig idee wat ze zijn. De meeste ballen dateren uit het laat-neolithicum, van ongeveer 3000-2500 voor Christus. Ze zijn bijna identiek in grootte en zijn allemaal gesneden met ronde knoppen rond de centrale bol. De kwaliteit van het snijwerk varieert, hoewel ze allemaal een poging tot symmetrie laten zien.

Er zijn verschillende theorieën over het gebruik ervan, allemaal onbewezen en de meeste enorm onwaarschijnlijk. We kunnen stellen dat de ballen geen praktisch nut hadden, aangezien ze zelden tekenen van slijtage of schade vertonen. Vreemd genoeg is het zeldzaam dat meer dan één bal bij elkaar wordt gevonden, hoewel er drie werden ontdekt op de Skara Brae-site in Orkney.

6. Venus beeldjes

Venusbeeldjes zijn een extreem populair type beeld uit de paleolithische periode, die eindigde rond 10.000 voor Christus. Het oudste voorbeeld, de Venus van Hohle Fels, wordt verondersteld ongeveer 35.000 jaar oud te zijn. De beelden stellen vrouwen voor met enorm overdreven seksuele kenmerken, waaronder enorme borsten, heupen en billen. De beeldjes zijn gevonden in heel Eurazië, van Duitsland tot Siberië. Aangezien de beelden grotendeels zijn gemaakt tijdens de laatste ijstijd, is het onwaarschijnlijk dat de zwaarlijvige figuren afbeeldingen van echte vrouwen waren. I

n plaats daarvan vertegenwoordigden ze misschien een geïdealiseerde versie van vrouwen. Er is zelfs gesuggereerd dat ze de vroegste porno waren. Hoewel de beelden verschillen in hun specifieke details, zijn het herkenbare variaties op een thema. Er is opgemerkt dat „gezien ze soms duizenden jaren van elkaar gescheiden zijn, de algemene gelijkenis van de sculpturen buitengewoon is.”
foto: de Venus van Willendorf

5. ‘Beker en ring’ markeringen

‘Cup and ring’ markeringen (beker met ringen) zijn een van de meest voorkomende motieven in de oude geschiedenis. Ze hebben een vrij eenvoudig ontwerp met een cirkelvormige depressie die in steen is uitgehouwen en wordt omringd door concentrische ringen. Dit patroon is overal gevonden, van Ierland tot Namibië, Tahiti en Peru. Hoewel het bijna overal te vinden was, varieerde het in populariteit, omdat het heel gewoon was in het westen van Noord-Amerika, maar zeldzaam was in het oude Midden-Amerika. Er wordt echter aangenomen dat dit stukje folklore zich veel later heeft ontwikkeld, aangezien veel van de beker indrukkingen zijn uitgehouwen aan de onderkant van uitsteeksels of op verticaal staande rotsen.

Daarom konden ze niet worden gebruikt voor het achterlaten van offers. Hoewel archeologen geneigd zijn aan te nemen dat beker-en-ring markeringen uit verschillende regio’s niet met elkaar verbonden zijn, is hun betekenis nooit verder verklaard dan algemene speculatie. In feite hebben Europese archeologen de neiging om de tekens te interpreteren als gerelateerd aan de dood, terwijl Noord-Amerikaanse archeologen denken dat hun tekens gerelateerd zijn aan vruchtbaarheid en leven.

4. Steencirkels

Steencirkels zijn waarschijnlijk het meest bekende ontwerp op deze lijst, dankzij de bekendheid van Stonehenge. Soortgelijke monumenten zijn elders in Groot-Brittannië te vinden, en het patroon van staande stenen in een cirkel was populair in de hele antieke wereld. De Taulas van Menorca zijn bijvoorbeeld staande stenen met platte stenen er bovenop, vergelijkbaar met Stonehenge. Er wordt aangenomen dat ze ergens tussen 1000 en 500 voor Christus zijn gebouwd.

In tegenstelling tot veel oude motieven, hebben steencirkels zich waarschijnlijk op veel plaatsen onafhankelijk ontwikkeld, hoewel ze mogelijk een functie hebben gedeeld. Zo zijn de steencirkels van Senegal en Gambia waarschijnlijk gebouwd na 700 na Christus, duizenden jaren na de Britse steencirkels. Maar er is gespeculeerd dat ze werden gebruikt voor het observeren van de sterren, wat ook een populaire theorie is over Stonehenge.

3. Handafdrukken

Handafdrukken zijn veelvoorkomende kenmerken van oude grot- en rotskunst, overal te vinden, van Europa tot Indonesië tot de zuidelijke VS. Ze zijn prachtig eenvoudig, gemaakt door een hand op de rots te plaatsen en er vervolgens pigment op te blazen, en lijken de meest wijdverbreide kunstvorm van het paleolithicum te zijn geweest. Handkunst verscheen tegelijkertijd in zowel Europa als Borneo, ongeveer 40.000 jaar geleden.

Als gevolg hiervan denken sommige experts nu dat Homo sapiens al handafdrukken had ontwikkeld voordat hij uit Afrika migreerde, in plaats van deze tegelijkertijd aan tegenovergestelde uiteinden van Eurazië te ontwikkelen. De geologie van ons Afrikaanse thuisland is echter niet bijzonder goed in het bewaren van oude kunst, dus het is onwaarschijnlijk dat we bewijs voor de theorie zullen vinden.

2. De Triskelion

De drievoudige spiraal of triskelion is een oud symbool dat extreem populair was in de Keltische kunst en in het oude Sicilië en Zuid-Italië. (Plutarchus suggereerde dat het is afgeleid van de driehoekige vorm van Sicilië.) Enkele van de mooiste voorbeelden zijn te vinden in Newgrange, het beroemde Ierse monument gebouwd rond 3200 voor Christus. Het is echter veel ouder dan dat, zoals de voorbeelden die zijn gevonden in Malta van minstens 1000 jaar eerder.

Met andere woorden, het symbool was al duizenden jaren oud toen de piramides van Egypte werden gebouwd. Het overleeft tot op de dag van vandaag in verschillende vormen, waaronder de drie gekoppelde poten die te vinden zijn op de vlaggen van Sicilië en het eiland Man.

Ook nu nog voelen wij als mens dat dit een heel mooi en sprekend motief is.

1. Troje Stad labyrint

Troje steden zijn een soort labyrint dat voor het eerst is vastgelegd op een Etruskische wijnkruik uit de zevende eeuw voor Christus, waar het is gelabeld met het woord ‘Truia’. Het patroon was populair in de hele antieke wereld, verscheen op Griekse munten en met graffiti op muren in Pompeii. Op de een of andere manier heeft het de hele Middeleeuwen overleefd.

Elizabethaanse Welshe herders sneden het patroon in de aarde en vormden doolhoven genaamd Caerdroia (“Stad van Troje”). In Scandinavië en de Oostzee werden de “Trojaburgs” uit stenen omlijnd. Het patroon was in de 18e eeuw populair onder indianen in Arizona, hoewel ze het misschien van Europeanen hebben geleerd. Het doel van de Troje-steden is onduidelijk, hoewel ze in verband zijn gebracht met volksmagie en ceremoniële dansen. Het wordt geassocieerd met de legende van de Minotaurus en de doolhofachtige muren van Troje.

De Troje stad is echter geen echt doolhof, maar een enkel pad waarin je onmogelijk kunt verdwalen. Een suggestie is dat het Troje-stadspatroon populair bleef, simpelweg omdat het er ingewikkeld uitziet, maar eigenlijk vrij eenvoudig te maken is als je het geheim eenmaal kent. Het is niet duidelijk hoe het zo lang heeft overleefd of hoe het zijn weg vond naar het verre Scandinavië.

ook hier weer voel je als mens nu nog dat dit patroon aanspreekt. Je denkt meteen: dit betekent precies iets. Het lijkt een symbool te zijn voor iets. Natuurlijk heeft het op zich niets met de oude stad Troje te maken. Dat is gewoon een naam die men hier heeft op geplakt.