Top tien van de dodelijkste haaien ter wereld

Met uiteraard de grote Witte haai of mensenhaai op 1, maar er staan nog veel meer vraatzuchtige haaien in deze top tien. Bekijk gerust deze top 10 van de meest gevaarlijkste haaien ter wereld.

1. Grote witte haai

De grote witte haai (Carcharodon carcharias) is een soort grote makreelhaai die voorkomt in de kustwateren van alle grote oceanen. Het valt op door zijn grootte, met grotere vrouwelijke individuen die groeien tot 6,1 m lang en 1.905-2.268 kg in gewicht. De meeste zijn echter kleiner; mannetjes meten 3,4 tot 4,0 m en vrouwen meten gemiddeld 4,6 tot 4,9 m. Volgens een studie uit 2014 wordt de levensduur van grote witte haaien geschat op 70 jaar of meer, ruim boven eerdere schattingen, waardoor het een van de langstlevende kraakbeenachtige vissen is die momenteel bekend is. Volgens dezelfde studie duurt het 26 jaar voordat mannelijke witte haaien geslachtsrijp zijn, terwijl het 33 jaar duurt voor de vrouwtjes klaar zijn om nakomelingen te produceren. Grote witte haaien kunnen zwemmen met snelheden van meer dan 56 km / h. En kunnen zwemmen tot een diepte van 1.200 m.

De grote witte haai heeft geen bekende natuurlijke roofdieren behalve, in zeer zeldzame gevallen, de orka. Het is misschien wel ’s werelds grootste bekende nog bestaande grote roofzuchtige vis, en is een van de belangrijkste roofdieren van zeezoogdieren, zo groot als grote baleinwalvissen. Deze haai is ook bekend om te jagen op een verscheidenheid aan andere zeedieren, waaronder vissen en zeevogels. Het is de enige bekende overgebleven soort van zijn geslacht Carcharodon, en is verantwoordelijk voor meer geregistreerde menselijke bijtincidenten dan enige andere haai.

De soort staat voor tal van ecologische uitdagingen die hebben geleid tot internationale bescherming. In de roman Jaws van Peter Benchley en de daaropvolgende verfilming van Steven Spielberg werd de grote witte haai afgebeeld als een “woeste menseneter”. Mensen zijn niet de favoriete prooi van de grote witte haai, maar de grote witte is niettemin verantwoordelijk voor het grootste aantal gerapporteerde en geïdentificeerde dodelijke niet-uitgelokte aanvallen van haaien op mensen.

2. Stierhaai

De stierhaai (Carcharhinus leucas), ook bekend als de “Zambezi-haai” (informeel “zambi”) in Afrika, en de “Lake Nicaragua-haai” in Nicaragua, is een requiemhaai die wereldwijd vaak voorkomt in warme, ondiepe wateren langs kusten en in rivieren. Hij staat bekend om zijn agressieve karakter en aanwezigheid in warme, ondiepe brakke en zoetwatersystemen, waaronder estuaria en rivieren.

Stierhaaien kunnen gedijen in zowel zout als zoet water en kunnen tot ver in rivieren reizen. Het is bekend dat ze de Mississippi-rivier opgaan tot aan Alton, Illinois, ongeveer 1100 kilometer van de oceaan. Er zijn echter weinig interacties tussen mens en haai in zoet water geregistreerd. Grotere stierhaaien zijn waarschijnlijk verantwoordelijk voor het merendeel van de aanvallen van haaien aan de kust, waaronder veel beten die aan andere soorten worden toegeschreven.

In tegenstelling tot de rivierhaaien van het geslacht Glyphis zijn stierhaaien geen echte zoetwaterhaaien, ondanks hun vermogen om te overleven in zoetwater habitats.

3. Megalodon

Megalodon (Carcharocles megalodon), wat “grote tand” betekent, is een uitgestorven haaiensoort die ongeveer 23 tot 3,6 miljoen jaar geleden leefde, tijdens het vroege Mioceen tot het Plioceen. Vroeger werd gedacht dat het een lid was van de familie Lamnidae en een naaste verwant van de grote witte haai. Momenteel is er echter een vrijwel unanieme consensus dat het behoort tot de uitgestorven familie Otodontidae, die tijdens het vroege Krijt afweek van de voorouders van de grote witte haai.

Hoewel beschouwd als een van de grootste en krachtigste roofdieren die ooit heeft geleefd, is megalodon bekend van fragmentarische overblijfselen en het uiterlijk en de maximale grootte zijn onzeker. Wetenschappers verschillen van mening over de vraag of het meer lijkt op een gedrongen versie van de grote witte haai, de reuzenhaai (Cetorhinus maximus) of de zandtijgerhaai (Carcharias taurus). De meeste schattingen van de grootte van megalodon extrapoleren van tanden; met maximale lengteschattingen tot 18 meter en gemiddelde lengteschattingen van 10,5 meter. Schattingen suggereren dat hun grote kaken een bijtkracht kunnen uitoefenen van 110.000 tot 180.000 Newton. Hun tanden waren dik en robuust, gebouwd om prooien te grijpen en botten te breken.

Het was waarschijnlijk gericht op grote prooien, zoals walvissen, zeehonden en zeeschildpadden. De jongeren leefden in warme kustwateren en voedden zich met vissen en kleine walvissen. In tegenstelling tot de grote witte haai, die prooien vanaf de zachte onderkant aanvalt, gebruikte megalodon waarschijnlijk zijn sterke kaken om door de borstholte te breken en het hart en de longen van zijn prooi te doorboren.

Het dier kreeg concurrentie van walvisetende walvisachtigen, zoals Livyatan en andere potvissen en mogelijk kleinere voorouderlijke orka’s. Omdat de haai de voorkeur gaf aan warmere wateren, wordt gedacht dat oceanische koeling die gepaard gaat met het begin van de ijstijden, in combinatie met de verlaging van de zeespiegel en het resulterende verlies van geschikte kweekgebieden, mogelijk ook heeft bijgedragen tot de achteruitgang ervan. Een vermindering van de diversiteit van baleinwalvissen en een verschuiving in hun verspreiding naar poolgebieden hebben mogelijk de primaire voedselbron van megalodon verminderd. Een studie uit 2019 beoordeelde nieuwere bewijzen die suggereren dat concurrentie van de moderne grote witte haai mogelijk ook heeft bijgedragen aan het uitsterven van megalodon, in combinatie met versnippering van het bereik, resulterend in een geleidelijke, asynchrone uitsterving als gevolg van afkoelende oceanen ongeveer 3,6–4 miljoen jaar geleden, veel eerder dan eerder werd aangenomen. Het uitsterven van de haai bleek andere dieren te treffen; Zo nam de omvang van baleinwalvissen aanzienlijk toe nadat de haai was verdwenen.

4. Tijgerhaai

De tijgerhaai (Galeocerdo cuvier) is een requiemhaai en het enige nog bestaande lid van het geslacht Galeocerdo. Het is een grote macropredator die een lengte van meer dan 5 m kan bereiken. Populaties komen voor in veel tropische en gematigde wateren, vooral rond de eilanden in de centrale Stille Oceaan. De naam is afgeleid van de donkere strepen op het lichaam, die lijken op het patroon van een tijger, maar vervagen naarmate de haai rijpt.

De tijgerhaai is een eenzame, meestal nachtelijke jager. Het is opmerkelijk omdat het het breedste voedselspectrum van alle haaien heeft, met een scala aan prooien waaronder schaaldieren, vissen, zeehonden, vogels, inktvis, schildpadden, zeeslangen, dolfijnen en zelfs andere kleinere haaien. Het heeft ook een reputatie als “vuilnis eter”, die een verscheidenheid aan oneetbare, door de mens gemaakte voorwerpen consumeert die in zijn maag blijven hangen. Hoewel toproofdieren, worden tijgerhaaien soms gevangen door groepen orka’s. Het wordt beschouwd als een bijna bedreigde soort als gevolg van het vissen door mensen.

De tijgerhaai staat op de tweede plaats na de grote witte haai bij geregistreerde dodelijke aanvallen op mensen.

5. Makreelhaai

De makreelhaai (Isurus oxyrinchus), ook bekend als de blauwe wijzer of bonito-haai. De shortfin mako staat bekend als de snelst zwemmende haai, in staat tot een snelheid van 18,8 meter per seconde (68 km / h). De soort is geclassificeerd als bedreigd door de IUCN.

De makreelhaai is een vrij grote haaiensoort. Een gemiddeld volwassen exemplaar is ongeveer 3,2 m lang en weegt 60–135 kg. De soort is seksueel dimorf, met vrouwtjes die meestal groter zijn dan de  mannetjes. Er zijn grote exemplaren bekend, met enkele grote, volwassen vrouwtjes van meer dan 3,8 m en een gewicht van 570 kg. Een exemplaar dat voor de kust van Italië werd gevangen en in 1881 op een Italiaanse vismarkt werd onderzocht, zou een buitengewone 1.000 kg wegen bij een lengte van 4 m.  Deze schatting is echter gemaakt op basis van foto’s van de haai en niet op het moment van het vangen, dus deze schatting moet met redelijke voorzichtigheid worden gemaakt.

De kortvinmakreelhaai is cilindrisch van vorm, met een verticaal langwerpige staart. Deze soort vertoont contrashading, met schitterende metallic blauwe kleur dorsaal en wit ventraal. De scheidslijn tussen blauw en wit op het lichaam is duidelijk te onderscheiden. De onderkant van de snuit en het gebied rond de mond zijn wit. Grotere exemplaren hebben de neiging om een ​​donkerdere kleuring te hebben die zich uitstrekt tot delen van het lichaam die bij kleinere individuen wit zouden zijn. De jonge mako verschilt doordat hij een duidelijke zwartachtige vlek op de punt van de snuit heeft.

6. Oceanische witpunthaai

De oceanische witpunthaai (Carcharhinus longimanus) is een grote pelagische requiemhaai die in tropische en warme gematigde zeeën leeft . Zijn gedrongen lichaam valt vooral op door zijn lange, witte puntige, ronde vinnen.

Hoewel ze langzaam in beweging zijn, zijn ze opportunistisch en agressief en vormen ze een gevaar voor overlevenden van scheepswrakken. Recente studies laten een sterk dalende populatie zien omdat de grote vinnen zeer gewaardeerd worden als het hoofdingrediënt van haaienvinnensoep, en net als bij andere haaiensoorten, wordt de wittip in het hele bereik geconfronteerd met toenemende visserijdruk.

De oceanische witte punt wordt wereldwijd gevonden in diepe, open oceanen, met een temperatuur hoger dan 18 ° C, hoewel het uitzonderlijk voorkomt in water zo koud als 15 ° C. Het geeft de voorkeur aan water tussen 20 en 28 ° C en trekt zich vaak terug uit gebieden wanneer de temperatuur buiten deze limieten valt. Hij was ooit heel gewoon en wijdverbreid, en leeft nog steeds in een brede band over de hele wereld; recente studies suggereren echter dat het aantal drastisch is afgenomen.

7. Hamerhaai

De hamerhaaien zijn een groep haaien die de familie Sphyrnidae vormen, zo genoemd vanwege de ongebruikelijke en kenmerkende structuur van hun kop, die afgeplat zijn en lateraal zijn uitgegroeid tot een “hamer” -vorm. Veel, maar niet noodzakelijkerwijs wederzijds uitsluitende, functies zijn gepostuleerd voor de ‘hamer’, waaronder sensorische ontvangst, manoeuvreren en prooimanipulatie. Hamerhaaien worden wereldwijd gevonden in warmere wateren langs kustlijnen en continentale plateaus. In tegenstelling tot de meeste haaien, zwemmen sommige hamerhaaiensoorten meestal overdag op school en worden ze ’s nachts solitaire jagers. Sommige van deze scholen zijn te vinden in de buurt van het eiland Malpelo in Colombia, de Galápagos-eilanden in Ecuador, het Cocos-eiland voor Costa Rica, in de buurt van Molokai in Hawaï en voor zuidelijk en oostelijk Afrika.

De bekende soorten variëren van 0,9 tot 6,0 m lang en wegen van tot 580 kg. Ze zijn meestal lichtgrijs en hebben een groenachtige tint. Hun buik is wit, waardoor ze vanaf de bodem in de oceaan kunnen opgaan en hun prooi besluipen. Hun hoofden hebben laterale uitsteeksels waardoor ze een hamerachtige vorm krijgen.

Hamerhaaien hebben een onevenredig kleine mond in vergelijking met andere haaiensoorten. Het is ook bekend dat ze overdag scholen vormen, soms in groepen van meer dan 100. ’s Avonds worden ze, net als andere haaien, solitaire jagers. National Geographic legt uit dat hamerhaaien te vinden zijn in warme tropische wateren, maar in de zomer nemen ze deel aan een massale migratie om te zoeken naar koelere wateren.

8. Zandtijgerhaai

De zandtijgerhaai (Carcharias taurus) is een haaiensoort die wereldwijd in subtropische en gematigde wateren leeft. Het leeft op het continentale plat, van zandige kustlijnen (vandaar de naam zandtijgerhaai) en ondergedompelde riffen tot een diepte van ongeveer 191 m. Ze wonen in de wateren van Japan, Australië, Zuid-Afrika, de Middellandse Zee en de oostkust van Noord- en Zuid-Amerika. Ondanks zijn naam is het niet verwant aan de tijgerhaai.

Ondanks zijn angstaanjagende uiterlijk en sterk zwemvermogen, is het een relatief rustige en langzaam bewegende haai zonder bevestigde menselijke dodelijke slachtoffers. Deze soort heeft een scherpe, puntige kop en een omvangrijk lichaam. De lengte van de zandtijger kan 3,2 m bedragen. Ze zijn grijs met roodbruine vlekken op hun rug. Rillingen (groepen) zijn waargenomen bij het jagen op grote scholen vis. Hun dieet bestaat uit beenvissen, schaaldieren, inktvissen en andere haaien.

In tegenstelling tot andere haaien, kan de zandtijger lucht uit het oppervlak slurpen, waardoor hij met minimale inspanning in de waterkolom kan worden opgehangen. Tijdens de zwangerschap zal het meest ontwikkelde embryo zich voeden met zijn broers en zussen, een reproductieve strategie die bekend staat als intra-uterien kannibalisme. De zandtijger is gecategoriseerd als kwetsbaar op de Rode Lijst van de Internationale Unie voor het behoud van de natuur. Het is de meest algemeen gehouden grote haai in openbare aquaria vanwege zijn tolerantie voor gevangenschap.

9. De blauwe haai

De blauwe haai (Prionace glauca) is een soort requiemhaai, die in diep water leeft in de gematigde en tropische oceanen van de wereld. De blauwe haai verkiest koelere wateren en migreert lange afstanden, zoals van New England naar Zuid-Amerika. Het wordt vermeld als bijna bedreigd door de IUCN.

Hoewel ze over het algemeen sloom zijn, kunnen ze heel snel bewegen. Blauwe haaien zijn levendbarend en staan ​​bekend om hun grote nesten van 25 tot meer dan 100 jongen. Ze voeden zich voornamelijk met kleine vissen en inktvissen, hoewel ze grotere prooien kunnen nemen. De maximale levensduur is nog niet bekend, maar er wordt aangenomen dat ze wel 20 jaar oud kunnen worden.

De blauwe haai is een oceanische en epipelagische haai die wereldwijd wordt aangetroffen in diepe gematigde en tropische wateren vanaf het oppervlak tot ongeveer 350 m. In gematigde zeeën kan het de kust naderen, waar het door duikers kan worden waargenomen; terwijl het zich in tropische wateren bevindt, leeft het op grotere diepten. Het leeft zo ver noordelijk als Noorwegen en zo ver zuidelijk als Chili. Blauwe haaien worden gevonden voor de kusten van elk continent, behalve Antarctica.

10. Koboldhaai

De koboldhaai (Mitsukurina owstoni) is een zeldzame soort diepzeehaai. Soms een “levend fossiel” genoemd, is het de enige nog bestaande vertegenwoordiger van de familie Mitsukurinidae, een afstamming van zo’n 125 miljoen jaar oud. Dit dier met een roze huid heeft een opvallend profiel met een langwerpige, afgeplatte snuit en zeer vooruitstekende kaken met prominente spijkerachtige tanden. Hij is gewoonlijk tussen de 3 en 4 m lang als hij volwassen is, hoewel hij aanzienlijk groter kan worden. Koboldhaaien leven op de bovenste continentale hellingen, onderzeese canyons en onderzeese bergen over de hele wereld op diepten van meer dan 100 m, waarbij volwassenen dieper worden gevonden dan jonge exemplaren.

Verschillende anatomische kenmerken van de koboldhaai, zoals zijn slappe lichaam en kleine vinnen, suggereren dat hij traag van aard is. Deze soort jaagt op teleostvissen, koppotigen en schaaldieren zowel dichtbij de zeebodem als in het midden van de waterkolom. Zijn lange snuit is bedekt met ampullen van Lorenzini die hem in staat stellen kleine elektrische velden te detecteren die worden geproduceerd door een prooi in de buurt, die hij kan oprapen door zijn kaken snel uit te strekken. Kleine aantallen koboldhaaien worden onbedoeld gevangen door de diepzeevisserij.

Er zijn veel boeken over haaien verschenen in het Nederlands. Lees het uitstekende Haaien van Steve Parker, Insiders – Haaien of Ooggetuigen – Haaien. Voor kinderen heb je het leuke Haai ahoi! en Grote Beesten – Haai.