10 moorddadige dictators die nog steeds als helden worden geëerd
Dictators zijn tirannieke despoten die zo schaamteloos slecht zijn dat het moeilijk te begrijpen is hoe zelfs een moeder van hen kan houden. Dus als we beelden zien van mensen die uitbundig huilen bij hun begrafenis, hebben we de neiging om aan te nemen dat het allemaal voor de show is. Maar dat is niet zo. Sommige van de wreedste dictators uit de geschiedenis zijn tegenwoordig niet alleen populair bij extremisten. Ze hebben de steun van de massa die ze pijn hebben gedaan.
10. Nicolai Ceausescu
Van alle voormalige dictators uit het Oostblok was er misschien geen enkele die zo algemeen werd veracht als de Roemeense Nicolae Ceausescu. Onder zijn tirannieke heerschappij werden kinderen zo jong als 10 jaar opgeroepen voor de geheime politie, de ondervoeding nam ernstig toe en het beleid doodde tot 15.000 mensen per jaar. Toen hij uiteindelijk in 1989 ten val werd gebracht, moest het leger een onmiddellijke executie regelen om te voorkomen dat boze burgers hem in een lynchpartij zouden vermoorden.
Toch kunnen moderne Roemenen geen genoeg van hem krijgen. In een peiling uit 2010 vroeg het Roemeense Instituut voor Evaluatie en Strategie (IRES) gewone Roemenen naar het leven onder het communisme. Ongelooflijk, 63 procent antwoordde dat het leven vroeger beter was, terwijl slechts 29 procent dacht dat het slechter was. Toen hem werd gevraagd naar Ceausescu zelf, zei meer dan 40 procent dat ze op hem zouden stemmen als hij vandaag president zou kunnen worden. Dit lijkt absurd, maar houd rekening met de context. Vandaag de dag is Roemenië het op één na armste land van de EU en een broedplaats voor corruptie. In dergelijke omstandigheden kan een communistische dictatuur op zijn minst veiligheid en werkgelegenheid bieden, ook al gaat dat ten koste van vrijheid en elektriciteit.
9. Park Chung Hee
Tussen 1961 en 1979 regeerde Park Chung Hee met ijzeren vuist over Zuid-Korea. Onder zijn bewind kon kritiek op de regering resulteren in een bezoek van de geheime politie, en marteling was zeer wijdverbreid. Tegenstanders hadden de gewoonte om te verdwijnen, en men denkt dat Park persoonlijk dissidenten op hoog niveau in zijn eigen huis heeft vermoord. Met dat in gedachten, wil je raden hoe Zuid-Koreanen deze autoritaire gek vandaag zien?
Ze zien hem als de beste president ooit. Volgens de Korean Times was Park volgens meerdere peilingen populairder dan letterlijk elke andere Koreaanse leider, en een overweldigende meerderheid keurde zijn regering goed. In de jaren zeventig overtrof Zuid-Korea de VS op het gebied van economische groei en welvaartsverdeling – een prestatie die nog indrukwekkender werd als je je realiseert dat het land armer was dan Noord-Korea toen Park aan de macht kwam. Tegenwoordig is de wreedheid van het regime van Park bijna volledig vergeten, terwijl zijn economische prestaties alom worden geprezen.
8. Antonio de Oliveira Salazar
Antonio de Oliveira Salazar is misschien wel de langstlevende dictator waar je nog nooit van hebt gehoord. Bijna 40 jaar regeerde hij Portugal als een semi-fascistische staat. Gedurende die tijd infiltreerde zijn geheime politie zowat elke school, werkplek en organisatie in het land, en bedacht een netwerk van terreur, waaronder het deporteren van dissidenten naar Afrikaanse concentratiekampen. Hoewel het regime in 1974 instortte, neemt zijn populariteit vandaag huiveringwekkend toe .
Momenteel denkt bijna een vijfde van alle Portugezen dat het bewind van Salazar meer goed dan slecht heeft gedaan. Op de verjaardag van zijn geboorte stromen supporters naar zijn graf en bedekken het met bloemen en steunbetuigingen. Zijn foto hangt in restaurants en bars in het hele land. Veel hiervan kan te maken hebben met de Portugese economie, die in 2010 in een crisis raakte. Ondanks al zijn afschuwelijke fouten, stond Salazar bekend om het bieden van een vleugje welvaart, wat velen nu diep missen.
7. Francisco Franco
Tijdens Franco’s terreurcampagne werden meer dan 114.000 mensen vermoord door doodseskaders, terwijl nog er veel meer werden gemarteld en verkracht. Tot een half miljoen Spanjaarden werd begraven in concentratiekampen. Ondanks dit alles hebben velen in Spanje nog steeds ontzag voor hem. In 2006 bleek uit een peiling voor de Spaanse krant El Mundo dat een derde van de bevolking denkt dat Franco gelijk had toen hij de vorige regering omver had geworpen. Slechts een jaar eerder werd een pro-Franco geschiedenisboek een nationale bestseller.
In 2013 produceerde de Spaanse Koninklijke Academie voor Geschiedenis een door de belastingbetaler gefinancierd boek waarin Franco een pacifist werd genoemd en zijn vermoorde tegenstanders als ’terroristen’ werden afgewezen. Het boek kwam uit met de zegen van de koning zelf. Een aanzienlijk deel van het publiek beschouwt Franco als de man die het land van het communisme heeft gered. De door Moskou gesteunde Rode Terreur van de burgeroorlog eiste bijna 40.000 levens, en velen beschouwen de vergelding van Franco als evenredig en rechtvaardig. Er wordt beweerd dat de wreedheden van een communistisch Spanje nog erger zouden zijn geweest dan alles wat Franco had bedacht.
6. De Griekse Coup
In 1967 implodeerde de Griekse democratie. Een reeks militaire leiders nam de controle over het land over, wat resulteerde in bijna een decennium van extreme repressie. Deze periode, die bekend staat als de Zeven Jaar, werd berucht vanwege het gebruik door de coup van verkrachting en seksuele marteling als wapen. Toen het regime uiteindelijk instortte, waren de gewone mensen zo boos dat de nieuwe regering haastig haar eigen rechtbanken moest regelen om gerechtigheid te krijgen.
In 2013 publiceerde men een peiling over de coupjaren. Ongelooflijk, bijna een derde van alle ondervraagde Grieken dacht dat het land beter af was onder de dictatuur dan onder de democratie. Meer dan de helft vond dat de coup betere veiligheid had geboden dan de democratie ooit had gehad, en 46 procent vond dat de levensstandaard onder de coup beter was. In dergelijke omstandigheden is het misschien niet verwonderlijk dat mensen zich tot het verleden wenden voor troost, zelfs als dat verleden zo objectief gruwelijk is.
5. Ferdinand Marcos
Tussen 1965 en 1986 werden de Filippijnen het persoonlijke leengoed van Ferdinand Marcos. Tijdens zijn ambtsperiode zou de dictator 3.257 mensen hebben vermoord, 35.000 hebben gemarteld en nog eens 70.000 gevangengezet. Hij plunderde ook obscene hoeveelheden geld uit het land, waarbij men hem de op één na meest corrupte man noemde die ooit heeft geleefd. Het kan dus als een verrassing komen om te horen dat hij nu thuis als een held wordt beschouwd.
In 2011 werd aangekondigd dat een meerderheid van de Filippijnen wilde dat Marcos zou worden herbegraven op de officiële begraafplaats van het land. Toen de 28e verjaardag van zijn verwijdering uit de macht in 2014 er aankwam, was een Twitter-campagne om hem tot ‘grootste president ooit’ te benoemen een van de toptrends van de dag. Net als Franco hierboven, beschouwen velen Marcos als de redder van hun land van het communisme . In tegenstelling tot Spanje liepen de Filippijnen echter nooit echt gevaar om een Sovjetstaat te worden. In plaats daarvan werd anti marxistische angst gebruikt als een rookgordijn om de democratie te stoppen en Marcos meer dan 10 miljard dollar van zijn land te laten stelen.
4. Erich Honecker
Misschien herken je de naam van Erich Honecker niet, maar je herkent zeker het land dat hij 18 jaar heeft geregeerd: Oost-Duitsland, de thuisbasis van de gevreesde Stasi. Onder zijn toezicht werd psychologische intimidatie van tegenstanders de norm en ‘vrijheid’ was gewoon de clou van een deprimerende grap. De economie stortte in, waardoor de Oost-Duitsers moesten leven van een dieet terwijl hun West-Duitse tegenhangers het goede leven leidden.
Toen de hereniging eindelijk kwam, dacht niemand dat iemand anders dan Honecker zelf de DDR zou missen. Totdat Der Spiegel de resultaten publiceerde van een enquête over de hereniging. In 2009 onthulde de krant dat een regelrechte meerderheid van de voormalige Oost-Duitsers het leven onder Honecker zou verdedigen, en 49 procent was het ermee eens dat ‘het leven daar goed was’. Sommigen namen een nog extremer standpunt in en beweerden dat het leven onder het communisme “minder een dictatuur” was dan in het moderne Duitsland. Een meerderheid beweerde zelfs dat de Stasi een normale inlichtingendienst was.
3. Soeharto
Als je dacht dat Marcos daarboven slecht was, wacht dan tot je Soeharto ontmoet. Als dictator van Indonesië van 1967 tot 1998 plunderde hij meer dan 35 miljard euro uit de hulpbronnen van zijn land, bezette illegaal buurland Oost-Timor en voerde niet één maar twee genociden uit. En toch maakt hij momenteel een golf van populariteit mee die bijna verbijsterend is in zijn bereik. Over uitgestrekte delen van Indonesië vieren gewone mensen de slachtingen van hun landgenoten door Soeharto als iets heroïsch.
Zijn nalatenschap wordt gevierd op tv en in tijdschriften, met Soeharto-merchandise die op Java een bruisende handel drijft. Nog maar vier jaar geleden vroeg een grote partij om zijn erkenning als ‘nationale held’, ondanks het feit dat hij zijn eigen land economisch had uitgemolken tijdens de Aziatische financiële crisis. Net als bij Marcos is het voorwendsel voor deze aanbidding dat hij zijn land van het communisme heeft gered. En net als bij Marcos is het allemaal een rookgordijn. De anticommunistische zuiveringen waarbij 500.000 tot 2.000.000 doden vielen, waren vooral een excuus om de etnische Chinezen van Indonesië uit te roeien.
2. Benito Mussolini
Tegen de tijd dat zijn burgers de fascistische Italiaanse leider Benito Mussolini van Italië te pakken kregen, waren ze zo boos dat ze hem voor een tankstation ophingen. De woede die destijds tegen hem was, maakt zijn 21e-eeuwse heropleving alleen maar vreemder. Net als Suharto houdt de moderne Mussolini een bloeiende handel in souvenirs in stand. Elk jaar verkopen speciaalzaken in Italië duizenden Il Duce-kalenders, portretten, T-shirts en mokken.
Mussolini’s geboorteplaats Predappio heeft zijn reputatie verzilverd door een reeks winkels, restaurants en musea met een fascisme-thema te openen die elke zomer honderdduizenden toeristen aantrekken. Het geheel is geen simpele oefening in ironie. De aanhangers van de dode despoot beschouwen hem nog steeds vurig als een god onder de mensen. Volgens The Guardian sluipt de aanbidding van Mussolini zelfs terug in de mainstream, dankzij politici als Silvio Berlusconi die hem openlijk prijzen.
1. Jozef Stalin
Als je al het kwaad van iedereen op deze lijst zou nemen en het zou optellen, zou je nog steeds niet in de buurt komen van de psychopathie van Jozef Stalin. Moderne historici denken dat hij tijdens zijn bewind minimaal 20 miljoen mensen heeft vermoord, terwijl anderen het aantal veel hoger schatten. Hij voerde een genocide uit in Oekraïne en had de leiding over een leger dat zich een weg baande door half Europa. En toch blijft hij verbazingwekkend populair.
In 2011 bleek uit een peiling van de Carnegie Endowment for International Peace dat 45 procent van de Russen een ‘over het algemeen positief’ beeld van Stalin had. In zijn thuisland Georgië loopt dat aantal op tot 68 procent. Slechts een paar jaar eerder noemde een tv-enquête onder 50 miljoen Russen Stalin de ‘op twee na grootste Rus aller tijden’. West-Oekraïne laat nog steeds op regelmatige basis standbeelden van hem maken. Dit is niet alleen een vergoelijking van het verleden.
Vergelijkbare peilingen tonen aan dat de meeste Russen zich bewust zijn van de diepte en verdorvenheid van Stalins misdaden. Hij wordt echter ook gezien als de leider die het tegen nazi-Duitsland opnam en die het versloeg na de gruwelijke slag om Stalingrad. Met andere woorden, hij is een monster, maar iemand die een nog groter monster heeft verslagen.
Meer weten over enkele van deze dictators? Lees Stalin, Het hof van de rode tsaar, Mussolini, De eerste fascist, of Soeharto, een biografie.