Top tien mythische goden

De volgende lijst is echt internationaal. Shiva staat op één maar de Indiërs zijn dan ook met veel om te stemmen op hun meest populaire god. Shiva is dan ook de enige god in het lijstje die momenteel nog wordt aanbeden.

1. Shiva

Shiva (De gunstige ), ook bekend als Mahadeva (De godheid van goden ), is een van de belangrijkste goden van het hindoeïsme. Hij is het hoogste wezen binnen het Shaivisme, een van de belangrijkste tradities binnen het hedendaagse hindoeïsme.

Shiva staat bekend als “De Vernietiger” binnen de Trimurti, de hindoe-drie-eenheid die Brahma en Vishnu omvat. In de Shaivism-traditie is Shiva een van de allerhoogste wezens die het universum creëert, beschermt en transformeert. In de Shaktism-traditie wordt de Godin of Devi beschreven als een van de allerhoogste, maar toch wordt Shiva samen met Vishnu en Brahma vereerd. Er wordt gezegd dat een godin de energie en creatieve kracht (Shakti) van elk is, met Parvati (Sati) de gelijkwaardige complementaire partner van Shiva. Hij is een van de vijf gelijkwaardige goden in Panchayatana puja van de Smarta-traditie van het hindoeïsme.

Volgens de Shaivism-sekte is de hoogste vorm van Ishvar vormloos, grenzeloos, transcendent en onveranderlijk absoluut Brahman en de oorspronkelijke Atman (ziel, zelf) van het universum. Er zijn veel welwillende en angstaanjagende afbeeldingen van Shiva. In welwillende aspecten wordt hij afgebeeld als een alwetende yogi die een asceet leven leidt op de berg Kailash, evenals een huisbewoner met zijn vrouw Parvati en zijn twee kinderen, Ganesha en Kartikeya. In zijn felle aspecten wordt hij vaak afgebeeld als doder van demonen. Shiva is ook bekend als Adiyogi Shiva en wordt beschouwd als de beschermgod van yoga, meditatie en kunst.

De iconografische kenmerken van Shiva zijn de slang om zijn nek, de opkomende halve maan, de heilige rivier de Ganges die uit zijn gematteerde haar stroomt, het derde oog op zijn voorhoofd, de trishula of drietand als zijn wapen, en de damaru-trommel. Hij wordt meestal aanbeden in de aniconische vorm van lingam. Shiva is een pan-hindoeïstische godheid die op grote schaal wordt vereerd door hindoes in India, Nepal en Sri Lanka.

2. Poseidon

Poseidon was een van de twaalf Olympiërs in de oude Griekse religie en mythe, god van de zee, stormen, aardbevingen en paarden. In het Griekse vóór de Olympische bronstijd werd hij vereerd als oppergod in Pylos en Thebe. Zijn Romeinse equivalent is Neptunus.

Poseidon was beschermer van zeevarenden en van vele Helleense steden en koloniën. In Homer’s Iliad steunt Poseidon de Grieken tegen de Trojanen tijdens de Trojaanse oorlog en in de Odyssee, tijdens de zeereis van Troje terug naar Ithaca, wekt de Griekse held Odysseus de woede van Poseidon op door zijn zoon, de Cyclops Polyphemus, te verblinden, wat resulteert in Poseidon die hem straft met stormen, het volledige verlies van zijn schip en zijn metgezellen en een vertraging van tien jaar. Poseidon is ook het onderwerp van een homerische hymne. In Plato’s Timaeus en Critias was het eiland Atlantis het domein van Poseidon.

3. Zeus

Zeus is de hemel- en dondergod in de oude Griekse religie, die regeert als koning van de goden van de berg Olympus. Zijn naam is verwant aan het eerste element van zijn Romeinse equivalent Jupiter. Zijn mythologieën en krachten zijn vergelijkbaar, maar niet identiek aan die van Indo-Europese goden zoals Jupiter, Perkūnas, Perun, Indra, Dyaus en Thor.

Zeus is het kind van Cronus en Rhea, de jongste van zijn broers en zussen die werd geboren, hoewel soms de oudste werd gerekend, omdat de anderen uit de maag van Cronus moesten worden weggevaagd. In de meeste tradities is hij getrouwd met Hera, bij wie hij gewoonlijk Ares, Hebe en Hephaestus verwekt heeft. Bij het orakel van Dodona zou zijn partner Dione zijn, van wie de Ilias zegt dat hij Aphrodite verwekte. Zeus was ook berucht om zijn erotische escapades. Deze resulteerden in veel goddelijke en heroïsche nakomelingen, waaronder Athene, Apollo, Artemis, Hermes, Persephone, Dionysus, Perseus, Heracles, Helena van Troje, Minos en de Muses.

Hij werd gerespecteerd als een vader die het hoofd van de goden was en rollen aan de anderen toekende:  “Zelfs de goden die niet zijn natuurlijke kinderen zijn, spreken hem aan als Vader, en alle goden staan ​​op in zijn aanwezigheid.” Hij werd gelijkgesteld met vele buitenlandse weergoden, waardoor Pausanias kon observeren “dat Zeus koning in de hemel is, is een gezegde dat alle mensen gemeen hebben”. De symbolen van Zeus zijn de bliksemschicht, adelaar, stier en eik. Naast zijn Indo-Europese erfenis, ontleent de klassieke “wolkenverzamelaar” ook bepaalde iconografische kenmerken aan de culturen van het oude Nabije Oosten, zoals de scepter. Zeus wordt vaak afgebeeld door Griekse kunstenaars in een van de volgende twee poses: staan, naar voren stappen met een bliksemschicht in zijn opgeheven rechterhand of zittend in majesteit.

4. Thor

In de Germaanse mythologie is Thor een met hamer zwaaiende god geassocieerd met donder, bliksem, stormen, heilige bosjes en bomen, kracht, de bescherming van de mensheid en ook heilig en vruchtbaar . Naast Oudnoors Þórr komen extensies van de god voor in het Oud-Engels als Þunor en in het Oudhoogduits als Donar. Alle vormen van de godheid komen voort uit een gemeenschappelijke Germaanse * Þunraz (wat donder betekent).

Thor is een prominent genoemde god in de opgetekende geschiedenis van de Germaanse volkeren, van de Romeinse bezetting van gebieden in Germania tot de tribale uitbreidingen van de migratieperiode, tot zijn grote populariteit tijdens de Vikingtijd.

Vanwege de aard van het Germaanse corpus worden verhalen met Thor alleen bevestigd in het Oudnoors, waar Thor in de hele Noorse mythologie voorkomt. De Noorse mythologie, grotendeels vastgelegd in IJsland van traditioneel materiaal afkomstig uit Scandinavië, biedt tal van verhalen over de god. In deze bronnen draagt ​​Thor minstens vijftien namen, is de echtgenoot van de goudharige godin Sif, is de minnaar van de jötunn Járnsaxa en wordt hij algemeen beschreven als met woeste ogen, roodharig en met rode baard. Met Sif verwekte Thor de godin (en mogelijk valkyrie) Þrúðr; met Járnsaxa verwekte hij Magni; met een moeder wiens naam niet is vermeld, verwekte hij Móði en hij is de stiefvader van de god Ullr. Via Odin heeft Thor talloze broers, waaronder Baldr. Thor heeft twee bedienden, Þjálfi en Röskva, rijdt in een kar of strijdwagen getrokken door twee geiten, Tanngrisnir en Tanngnjóstr.

Thor hanteert de verpletterende hamer, Mjölnir, draagt ​​de riem Megingjörð en de ijzeren handschoenen Járngreipr, en is eigenaar van de staf Gríðarvölr. Thor’s wapenfeiten, waaronder zijn meedogenloze afslachting van zijn vijanden en hevige gevechten met de monsterlijke slang Jörmungandr – en hun voorzegde wederzijdse dood tijdens de gebeurtenissen in Ragnarök – zijn vastgelegd in bronnen voor de Noorse mythologie.

In de moderne tijd bleef Thor erkend worden in landelijke folklore in heel Germaans sprekend Europa. Thor wordt vaak genoemd in plaatsnamen, de dag van de week donderdag draagt ​​zijn naam (moderne Engelse donderdag is afgeleid van het Oudengels Þūnresdæg, ‘Þunor’s day’), en namen uit de heidense periode die zijn eigen tijd bevatten, worden nog steeds gebruikt, vooral in Scandinavië. Thor heeft talloze kunstwerken geïnspireerd en verwijzingen naar Thor verschijnen in de moderne populaire cultuur.

5. Athena

Athena of Athene, vaak met het epitheton Pallas genoemd, is een oude Griekse godin die wordt geassocieerd met wijsheid, handwerk en oorlogsvoering en die later werd gesyncretiseerd met de Romeinse godin Minerva. Athena werd beschouwd als de beschermheilige en beschermster van verschillende steden in Griekenland, met name de stad Athene, vanwaar ze waarschijnlijk haar naam kreeg. Ze wordt meestal in de kunst getoond met een helm en een speer. Haar belangrijkste symbolen zijn uilen, olijfbomen, slangen en de Gorgoneion.

Vanaf haar oorsprong als Egeïsche paleisgodin was Athene nauw verbonden met de stad. Ze stond bekend als Polias en Poliouchos (beide afgeleid van polis, wat ‘stadstaat’ betekent), en haar tempels bevonden zich meestal bovenop de versterkte acropolis in het centrale deel van de stad. Het Parthenon op de Atheense Akropolis is aan haar gewijd, samen met tal van andere tempels en monumenten. Als beschermster van ambacht en weven stond Athene bekend als Ergane. Ze is ook een krijger-godin en er werd aangenomen dat ze soldaten de strijd in leidde als Athena Promachos. Haar belangrijkste festival in Athene was de Panathenaia, die tijdens de maand Hekatombaion in de zomer werd gevierd en het belangrijkste festival op de Atheense kalender was.

In de Griekse mythologie werd aangenomen dat Athena was geboren uit het hoofd van haar vader Zeus. In de grondleggingsmythe van Athene versloeg Athena Poseidon in een wedstrijd over de bescherming van de stad door de eerste olijfboom te creëren. Ze staat bekend als Athena Parthenos ‘Athena de Maagd’, maar in één archaïsche zoldermythe probeerde de god Hephaestus haar te verkrachten, wat resulteerde in Gaia die Erichthonius baarde, een belangrijke Atheense grondlegger.

Athene was de beschermgodin van het heroïsche streven; ze zou de helden Perseus, Heracles, Bellerophon en Jason hebben geholpen. Samen met Aphrodite en Hera was Athena een van de drie godinnen wiens vete leidde tot het begin van de Trojaanse oorlog. Ze speelt een actieve rol in de Ilias, waarin ze de Achaeërs bijstaat en in de Odyssee is ze de goddelijke raadgever van Odysseus.

In de latere geschriften van de Romeinse dichter Ovidius zou Athena in een weefwedstrijd tegen de sterfelijke Arachne hebben gestreden en daarna Arachne in de eerste spin hebben veranderd; Ovidius beschrijft ook hoe ze Medusa in een Gorgon veranderde nadat ze getuige was geweest van verkrachting door Poseidon in haar tempel. Sinds de Renaissance is Athene uitgegroeid tot een internationaal symbool van wijsheid, kunst en klassiek leren. Westerse kunstenaars en allegoristen hebben Athena vaak gebruikt als een symbool van vrijheid en democratie.

6. Ares

Ares is de Griekse god van de oorlog. Hij is een van de Twaalf Olympiërs, de zoon van Zeus en Hera. In de Griekse literatuur vertegenwoordigt hij vaak het fysieke of gewelddadige en ongetemde aspect van oorlog en is hij de personificatie van pure wreedheid, in tegenstelling tot zijn zus, de gepantserde Athene, wiens functies als godin van de intelligentie onder meer bestaan ​​uit militaire strategie en algemeenheid.

De Grieken stonden ambivalent tegenover Ares: hoewel hij de fysieke moed belichaamde die nodig was voor succes in oorlog, was hij een gevaarlijke kracht, ‘overweldigend, onverzadigbaar in de strijd, destructief en mensen slachtend’. Zijn zonen Phobos (Angst) en Deimos (Terror) en zijn geliefde of zus Enyo (Discord) vergezelden hem op zijn strijdwagen. In de Ilias vertelt zijn vader Zeus hem dat hij de god is die hem het meest haat. Een associatie met Ares schenkt plaatsen en objecten een wilde, gevaarlijke of gemilitariseerde kwaliteit. Zijn waarde als oorlogsgod wordt in twijfel getrokken: tijdens de Trojaanse oorlog stond Ares aan de verliezende kant, terwijl Athena, vaak afgebeeld in de Griekse kunst met Nike (Victory) in haar hand, de triomfantelijke Grieken begunstigde.

Ares speelt een relatief beperkte rol in de Griekse mythologie zoals weergegeven in literaire verhalen, hoewel er vaak wordt gezinspeeld op zijn talrijke liefdesaffaires en overvloedige nakomelingen. Wanneer Ares in mythen voorkomt, wordt hij meestal met vernedering geconfronteerd. Hij staat bekend als de minnaar van Aphrodite, de godin van de liefde, die getrouwd was met Hephaestus, de god van vakmanschap.

De tegenhanger van Ares onder de Romeinse goden is Mars, die als vader van het Romeinse volk een belangrijkere en waardigere plaats kreeg in de oude Romeinse religie als beschermgod. Tijdens de hellenisering van de Latijnse literatuur werden de mythen van Ares opnieuw geïnterpreteerd door Romeinse schrijvers onder de naam Mars. Griekse schrijvers onder Romeinse heerschappij namen ook cultuspraktijken en overtuigingen met betrekking tot Mars op onder de naam Ares. Zo werd in de klassieke traditie van latere westerse kunst en literatuur de mythologie van de twee figuren later vrijwel niet van elkaar te onderscheiden.

7. Apollo

Apollo is een van de belangrijkste en meest complexe van de Olympische goden in de klassieke Griekse en Romeinse religie en de Griekse en Romeinse mythologie. Apollo, de nationale godheid van de Grieken, wordt erkend als een god van boogschieten, muziek en dans, waarheid en profetie, genezing en ziekten, de zon en licht, poëzie en meer. Hij is de zoon van Zeus en Leto en de tweelingbroer van Artemis, godin van de jacht. Gezien als de mooiste god en het ideaal van de kouros (ephebe, of een baardloze, atletische jeugd), wordt Apollo beschouwd als de meest Griekse van alle goden. Apollo staat in de door Griekenland beïnvloede Etruskische mythologie bekend als Apulu.

Als de beschermgod van Delphi (Apollo Pythios), is Apollo een orakulaire god – de profetische godheid van het orakel van Delphi. Apollo is de god die hulp biedt en het kwaad afweert; verschillende benamingen noemen hem de “omvormer van het kwaad”. De Apollo van Delphi is de beschermheilige van zeevarenden, buitenlanders en de beschermer van vluchtelingen.

Geneeskunde en genezing worden geassocieerd met Apollo, hetzij door de god zelf of door zijn zoon Asclepius. Apollo bevrijdde mensen van epidemieën, maar hij is ook een god die met zijn pijlen een slechte gezondheid en een dodelijke plaag kon veroorzaken. De uitvinding van het boogschieten zelf wordt toegeschreven aan Apollo en zijn zus Artemis. Apollo wordt meestal beschreven als drager van een gouden boog en een koker van zilveren pijlen.

Apollo’s vermogen om jongeren te laten groeien is een van de meest bekrachtigde facetten van zijn persona. Als beschermer van jongeren houdt Apollo zich bezig met de gezondheid en opvoeding van kinderen. Hij leidde hun overgang naar de volwassenheid. Lang haar, dat het voorrecht was van jongens, werd op volwassen leeftijd (ephebeia) geknipt en opgedragen aan Apollo.

Apollo is een belangrijke pastorale godheid en was de beschermheilige van herders. Het beschermen van kuddes, koppels en gewassen tegen ziekten, plagen en roofdieren was zijn primaire taak. Aan de andere kant moedigde Apollo ook de oprichting van nieuwe steden en de oprichting van een burgerlijke grondwet aan. Hij wordt geassocieerd met heerschappij over kolonisten. Hij was de wetgever en zijn orakels werden geraadpleegd voordat wetten in een stad werden vastgesteld.

Als de god van Mousike leidt Apollo alle muziek, liedjes, dans en poëzie. Hij is de uitvinder van de snaarmuziek en de frequente metgezel van de Muzen, die optreedt als hun koorleider in vieringen. De lier is een algemeen kenmerk van Apollo.

8. Anubis

Anubis of Inpu, Anpu in het Oud-Egyptisch is de Griekse naam van de god van de dood, mummificatie, balseming, het hiernamaals, begraafplaatsen, graven en de onderwereld, in de oude Egyptische religie, meestal afgebeeld als een hond of een man met een hondenhoofd. Archeologen hebben het heilige dier van Anubis geïdentificeerd als een Egyptische hond, de Afrikaanse gouden wolf. (De Afrikaanse wolf heette vroeger de “Afrikaanse gouden jakhals”, totdat een genetische analyse in 2015 de taxonomie en de algemene naam voor de soort bijwerkte. Als gevolg wordt Anubis vaak genoemd als zijnde een “jakhals” hoofd, maar deze “jakhals” wordt nu beter een “wolf” genoemd.)

Zoals veel oude Egyptische goden, nam Anubis verschillende rollen op in verschillende contexten. Anubis werd al in de Eerste Dynastie (ca. 3100 – ca. 2890 v.Chr.) afgebeeld als beschermer van graven en was ook een balsemer. Door het Middenrijk (ca. 2055 – 1650 voor Christus) werd hij vervangen door Osiris in zijn rol als heer van de onderwereld. Een van zijn prominente rollen was als een god die zielen naar het hiernamaals leidde. Hij woonde de weegschaal bij tijdens het “Wegen van het Hart”, waarin werd bepaald of een ziel het rijk van de doden zou mogen binnengaan. Ondanks dat Anubis een van de oudste en “een van de meest weergegeven en genoemde goden” in het Egyptische pantheon was, speelde hij bijna geen rol in Egyptische mythen.

Anubis werd afgebeeld in zwart, een kleur die regeneratie, leven, de bodem van de rivier de Nijl en de verkleuring van het lijk na balsemen symboliseerde. Anubis wordt geassocieerd met zijn broer Wepwawet, een andere Egyptische god afgebeeld met het hoofd van een hond of in hondenvorm, maar met grijze of witte vacht. Historici gaan ervan uit dat de twee figuren uiteindelijk werden gecombineerd. Anubis ‘vrouwelijke tegenhanger is Anput. Zijn dochter is de slangengodin Kebechet.

9. Odin

Odin is een alom gerespecteerde god in de Germaanse mythologie. De Noorse mythologie, de bron van de meest overgebleven informatie over hem, associeert Odin met wijsheid, genezing, dood, de galg, kennis, oorlog, strijd, overwinning, tovenarij, poëzie, razernij en het runenschrift, en portretteert hem als de echtgenoot van de godin Frigg. In de bredere Germaanse mythologie en het heidendom stond de god in het Oud-Engels bekend als Wōden, in het Oud-Saksisch als Wōdan, in het Oud-Nederlands als Wuodan en in het Oudhoogduits als Wuotan.

Odin verschijnt als een prominente god in de opgetekende geschiedenis van Europa, van de Romeinse bezetting van regio’s van Germanië (vanaf ca. 12 v.Chr.) tot de tribale uitbreidingen van de migratieperiode (4e tot 6e eeuw) en de Vikingtijd (8e tot 11e eeuw). In de moderne periode bleef de landelijke folklore van Germaans Europa Odin erkennen. Verwijzingen naar hem verschijnen in plaatsnamen in regio’s die van oudsher bewoond werden door de oude Germaanse volkeren, en de dag van de week woensdag draagt ​​zijn naam in veel Germaanse talen, ook in het Engels.

In Oud-Engelse teksten neemt Odin een bepaalde plaats in als een voorouderfiguur onder de koninklijke familie, en hij wordt vaak genoemd als een stichtende figuur onder verschillende andere Germaanse volkeren, zoals de Langobarden. Vormen van zijn naam komen vaak voor in de Germaanse teksten, hoewel verhalen over Odin voornamelijk te vinden zijn in Oud-Noorse werken die in IJsland zijn opgenomen, voornamelijk rond de 13e eeuw. Deze teksten vormen het grootste deel van het moderne begrip van de Noorse mythe.

Oudnoorse teksten portretteren Odin als eenogig en met lange baard, vaak zwaaiend met een speer genaamd Gungnir en terwijl hij een mantel en een brede hoed draagt. Hij wordt vaak vergezeld door zijn dierlijke metgezellen – de wolven Geri en Freki en de raven Huginn en Muninn, die hem informatie uit heel Midgard brengen – en berijdt het vliegende, achtpotige ros Sleipnir door de lucht en de onderwereld in. Odin is de zoon van Bestla en Borr en heeft twee broers, Vili en Vé. Odin heeft vele zonen, waaronder de goden Thor (met Jörð) en Baldr (met Frigg), en staat bekend onder honderden namen. In deze teksten zoekt hij vaak meer kennis, soms vermomd, en neemt hij deel aan de schepping van de wereld door middel van moord en gaf het geschenk van het leven aan de eerste twee mensen Ask en Embla. Odin heeft een bijzondere associatie met Yule en de kennis van de mensheid over zowel de runen als poëzie wordt ook aan hem toegeschreven, waardoor Odin aspecten van de cultuurheld krijgt.

Oudnoors teksten associëren vrouwelijke wezens die verbonden zijn met het slagveld – de walkyren – met de god, en Odin houdt toezicht op Valhalla, waar hij de helft van degenen die in de strijd omkomen, de einherjar, ontvangt. De andere helft is gekozen door de godin Freyja voor haar hiernamaals. Odin raadpleegt het lichaamloze, door kruiden gebalsemde hoofd van de wijze Mímir voor advies, en tijdens de voorzegde gebeurtenissen in Ragnarök wordt Odin verteld de einherjar de strijd in te leiden voordat hij wordt opgegeten door de monsterlijke wolf Fenrir.

10. Artemis

Artemis is de Griekse godin van de jacht, de wildernis, wilde dieren, de maan en kuisheid.

Artemis is de dochter van Zeus en Leto en de tweelingzus van Apollo. Ze was de beschermheilige en beschermer van jonge meisjes en er werd aangenomen dat ze vrouwen ziek maakte en hen ervan verloste. Artemis werd samen met Eileithyia aanbeden als een van de belangrijkste godinnen van de bevalling en verloskunde. Net als Athena en Hestia bleef Artemis liever een maagd en zwoer ze nooit te trouwen.

Artemis was een van de meest vereerde van de oude Griekse goden en haar tempel in Efeze was een van de zeven wereldwonderen. Artemis’ symbolen omvatten een pijl en boog, een pijlkoker en jachtmessen en het hert en de cipres waren haar heilig. De godin Diana is haar Romeinse equivalent, vooral vereerd op de Aventijnheuvel in Rome, bij het Nemi-meer in de Alban-heuvels en in Campania.

Meer weten over de Griekse goden en mythen? Lees het amusante Mythos – de Griekse mythen herverteld van Stephen Fry.