10 vergeten Vikingen die de middeleeuwen terroriseerden

In juni 793 schreef een Angelsaksische priester treurig dat “heidense mannen kwamen en Gods kerk op Lindisfarne op ellendige wijze verwoestten, met plundering en slachting.” De invallen van de Vikingen waren begonnen. Maar hoewel veel van de wilde Scandinavische raiders bekend blijven, zijn enkele van de meest gevreesde en machtige figuren van die tijd bijna vergeten.

10. Hastein

Het vikinghoofd Hastein had een lange en bloedige carrière bij het overvallen van Engeland en Frankrijk. Maar in zijn tijd was hij het meest berucht vanwege zijn expeditie naar de Middellandse Zee in 859 na Christus. Nadat ze Algerije hadden overvallen, vonden de Vikingen een eiland om de winter af te wachten. Tot hun verbazing bleef de Middellandse Zee de hele wintermaanden warm. Hastein was ook verrast om te horen dat hij in de buurt van Rome was. Het hoofdkwartier van de kerk zou zeker een schitterende prijs zijn, en Hastein besloot het te plunderen.

Terwijl ze langs de westkust van Italië zeilden, kwamen de Vikingen de grootste stad tegen die ze ooit hadden gezien. Het was beslist Rome. Hastein wist dat de muren te machtig waren om de stad met geweld in te nemen. In plaats daarvan trok hij aan land en liet zijn mannen uitleggen dat hun stervende leider een christelijke begrafenis wilde. De Italianen waren geraakt en stemden ermee in om Hastein door de poorten te laten dragen. Natuurlijk sprong de hoofdman al snel uit zijn kist en plunderde de stad. Beladen met buit zeilde hij weg. en het duurde blijkbaar enige tijd voordat hij vernam dat hij een stad genaamd Luna had aangezien voor de grote stad Rome.

9. Sigurd The Stout

Sigurd the Stout was de Noorse heerser van Orkney, een groot eiland aan de noordkust van Schotland. Hij breidde de macht van Orkney uit over de Hebriden-eilanden en grote delen van het vasteland van Schotland. Hij stond bekend om zijn gebruik van een raafbanier, een mysterieuze heidense totem die door verschillende Viking-overvallers werd uitgehangen. De sagen zeggen dat Sigurd’s raafbanier werd gemaakt door zijn moeder (een krachtige sjamaan) en hem onoverwinnelijk maakte in de strijd. Sigurd werd echter overweldigd door de Noorse koning Olaf Tryggvason, die hem dwong zich tot het christendom te bekeren en zijn zoon meenam naar Noorwegen als gijzelaar. De zoon stierf en Sigurd kon zijn bekering afzweren. Hij nam zijn ravenbanier mee naar de Slag bij Clontarf, waar hij werd gedood door de troepen van de Ierse koning Brian Boru.

8. De ezel-rijder

De Perzische filosoof Abu Miskawayh en de Koerdische kroniekschrijver Ali ibn al-Athir registreerden beiden een aanval op de verre Kaspische Zee in 943 n. de rijke stad Barda’a. De leider van de expeditie reed op een ezel, maar de moslimschrijvers kenden zijn naam blijkbaar niet. Nadat ze een troepenmacht van 5.000 hadden verpletterd, plunderden de Vikingen Barda’a en slachtten veel van de burgers af nadat ze met stenen waren bekogeld. De Perzische gouverneur van de regio bracht versterkingen aan en belegerde de stad, maar zijn mannen werden geïntimideerd door de indringers en de Vikingen werden pas gedwongen zich terug te trekken nadat een epidemie van dysenterie hun gelederen had uitgedund. De lokale bevolking groef meteen de graven op die ze achterlieten om de waardevolle zwaarden terug te halen die bij de dode krijgers waren begraven.

7. Ingvar de Ver Gereisde (Ingvar The Far-Traveled)

De Vikingen keerden terug naar de Kaspische Zee in de jaren 1040, toen de krijger Ingvar de Ver Gereisde  een expeditie leidde naar het zuiden vanuit Zweden. Na een paar jaar bij de Russen te hebben doorgebracht, ging Ingvar weer op zoek naar plundering. Georgische kroniekschrijvers noemen een groep Vikingen die koning Bagrat IV van Georgië hielpen in een oorlog tegen een aantal rebellen. Over het algemeen wordt aangenomen dat dit Ingvars mannen zijn, vooral omdat het landschap in een sage over hem goed overeenkomt met het Georgische terrein. Daarna zou Ingvar verder naar het oosten zijn vertrokken, naar moslimlanden rond de Kaspische Zee. De sagen en verschillende runestones zijn het erover eens dat zijn hele expeditie daar stierf aan een ziekte, een nogal teleurstellend einde voor zo’n krachtige krijger.

6. Brodir van Man

Nadat Brian Boru in 100 n.Chr. Hoge koning van Ierland werd, werd de vikingmacht op het eiland ernstig bedreigd. De Noorse koning van Dublin, Sigtrygg Zijdebaard, besloot een opstand tegen Brian te steunen. Hij werd aangemoedigd door zijn moeder Gormflaith, de vervreemde vrouw van Brian. Op aandringen van Gornflaith rekruteerde Sigtrygg krijgers uit de hele vikingwereld, waaronder Sigurd the Stout. Hij stuurde ook bericht naar het eiland Man, dat werd geregeerd door twee broers genaamd Brodir en Ospak, die naar verluidt machtige tovenaars waren.

Brodir stemde ermee in om te vechten, maar Ospak dacht dat ze zouden verliezen en hij dook weg onder dekking van de duisternis om zich bij Brian te voegen. Tijdens de Slag bij Clontarf zou Brodir tientallen Ieren hebben neergehaald. Maar Clontarf was een bloedbad en Brodir rende verstandig het bos in toen de kans zich voordeed. Volgens de Saga van Njal kwam hij per ongeluk de bejaarde koning Brian tegen, die wachtte op de uitkomst van de strijd. Brodir overweldigde Brian’s bewakers en doodde de koning persoonlijk. De Saga vertelt later dat Brian’s broer Wulf de Twistzieke later Brodir opspoorde, zijn ingewanden aan een boom spijkerde en hem dwong om eromheen te lopen totdat ze allemaal waren uitgetrokken.

5. Raud De Sterke

Volgens de 12e-eeuwse IJslandse dichter-historicus Snorri Sturluson kwam Raud in aanvaring met koning Olaf Tryggvason, die probeerde Noorwegen tot het christendom te bekeren. Raud weigerde zich te bekeren en bespotte openlijk de christenen. Dit maakte Olaf woedend, die Raud vast greep. Toen de koppige heiden nog steeds weigerde zich te laten dopen, liet Olaf hem vastbinden en ramde hij een drinkhoorn in zijn keel. Daarna duwde hij een slang in de hoorn en porde er met een heet strijkijzer in totdat hij door Rauds keel en in zijn maag kroop. Volgens Snorri stierf Raud toen de slang zich via zijn zijde naar buiten kauwde. Omdat slangen niet echt kunnen kauwen, is het misschien de moeite waard om het verhaal met een korreltje zout te nemen.

4. Ivar The Boneless

Volgens Ragnar’s Saga was Ivar the Boneless de zoon van de legendarische krijger Ragnar Lodbrok. Dat kan wel of niet waar zijn (in dezelfde saga vecht Ivar tegen een magische koe), maar we weten wel dat Ivar en zijn broers het bevel voerden over het Grote Heidense Leger, een machtige strijdmacht die Engeland in 865 binnenviel. Ze veroverden de koninkrijken van Northumbria en East Anglia en veroorzaakten ernstige schade aan het koninkrijk Mercia.

Koning Aelle van Northumbria werd doodgemarteld, terwijl Edmund van East Anglia vol pijlen werd neergeschoten in een kerk. Daarna keerde Ivar terug naar York en verdwijnt uit het verhaal, waarbij hij het bevel over het leger overlaat aan zijn broers. Ivars bijnaam is onderwerp van veel speculatie geweest. De sagen zijn het erover eens dat hij op een schild moest worden gedragen, en Ragnar’s Saga beweert dat hij “alleen maar kraakbeen had waar zijn botten hadden moeten zijn.” Dit heeft ertoe geleid dat sommige historici hebben gesuggereerd dat hij leed aan osteogenesis imperfecta, een aandoening die botten broos maakt en gemakkelijk doet breken.

3. Imar

Voordat Ivar the Boneless in de Engelse archieven verscheen, was een viking-leider genaamd Imar actief in Ierland, waar hij de controle over Dublin overnam en vocht in talloze invallen en kleine oorlogen. Nadat Ivar Engeland had verlaten, verscheen Imar weer in Schotland, waar hij het grote bolwerk bij Dumbarton Rock belegerde. Het beleg duurde vier maanden, maar de Vikingen konden uiteindelijk de watertoevoer afsluiten en het fort gaf zich over. De koning van Strathclyde werd gevangen genomen en er waren 200 schepen nodig om de buit weg te dragen. Imar keerde daarna terug naar Ierland, waar hij in 873 stierf aan een ‘afschuwelijke ziekte’. De meeste historici speculeren dat Imar en Ivar dezelfde persoon zijn, hoewel de Schots-Ierse archieven nooit verwijzen naar de bijnaam ‘boneless’.

2. Gunderedo

De vroegste viking-aanval op Spanje plunderde de moslimstad Sevilla in 844. De daaropvolgende aanvallen op het islamitische Spanje verliepen slecht en de grootste viking-campagne in Spanje concentreerde zich op het christelijke noorden. De inval begon toen Richard van Normandië de Deense hulp inriep voor een campagne in Noord-Frankrijk. Toen dat eenmaal was afgerond, vielen de Denen Galicië binnen, in de noordwestelijke hoek van Spanje. Ze werden geleid door een ‘zeekoning’, door de Spanjaarden genaamd Gunderedo.

Gunderedo’s mannen plunderden het grote heiligdom van Santiago de Compostela en doodden de bisschop in de strijd. Daarna was geen Galiciër meer bereid om de Denen uit te dagen en ze verwoesten drie jaar lang  het platteland. Het is niet duidelijk waarom ze uiteindelijk vertrokken, maar waarschijnlijk was Galicië te arm om hun aandacht langer vast te houden.

1. Thorstein de Rode

Thorstein de Rode was de zoon van koning Olaf van Dublin en zijn beroemde koningin, Aud de diepzinnige. Auds familie regeerde over de Hebriden en Olaf was met haar getrouwd in de hoop een alliantie te sluiten. Maar de eilandbewoners bleven rond Dublin plunderen en Olaf stuurde uiteindelijk Aud en de baby Thorstein woedend naar huis. Olafs macht groeide en hij nam de controle over de Hebriden over, waardoor Aud met haar zoon naar Schotland moest vluchten.

Thorstein groeide op tot een felle krijger, die Schotland overviel en ‘ooit zegevierde’. De wanhopige Schotten schonken hem zelfs een onafhankelijk koninkrijk in het noordelijkste puntje van Schotland. Maar Thorstein wilde meer, en de Schotten spanden samen om hem in 900 na Christus te laten vermoorden. Met een gebroken hart nam Aud haar volgelingen mee naar IJsland, waar ze de heerser werd van een machtige clan. Ze werd begraven op het strand, zodat het tij altijd over haar graf zou spoelen.

Meer weten over de Vikingen? Lees De Vikingen– Een nieuwe geschiedenis of Vikingen – Noormannen in de Lage Landen.